49:339  339  EPIST.  PAULI  AD  CORINTHIOS  I  340  et  caecitate  obruebantur,  ut  ne  ipse  quidem  ea  animadverteret  aut  sentiret.  Altera  ignorantiae  species  insaniae  et  vertiginis  similior  est  quam  merae  ignorantiae:  nam  qui  sponte  insurgunt  adversus  Deum  sunt  veluti  pbrenetici,  qui  videntes  non  vident.  Ac  omnino  statuendum  est,  infidelitatem  semper  esse  caecam:  sed  hoc  interest,  quod  interdum  malitiam  obruit  caecitas,  ut  homo  tanquam  stupidus  careat  omni  mali  sui  sensu,  quod  in  iis  locum  habet,  qui  bona  (ut  loquuntur)  intentione,  hoc  est,  stulta  imaginatione,  se  ipsos  decipiunt  :  interdum  praevalet  malitia,  ut  reclamante  conscientia  homo  in  tantum  scelus  furore  quodam  ruat.  Proinde  non  mirum  est  quod  negat  Paulus  principes  mundi  Christum  fuisse  crucifixuros,  si  Dei  sapientiam  novissent.  Neque  enim  sic  noverant  Pharisaei  et  scribae  Christi  doctrinam  esse  veram,  quin  vertiginosi  in  tenebris  suis  errarent.  9.  Quemadmodum  scriptum  est:  Quae  oculus  non  vidit.  Locum  hunc  satis  inter  omnes  convenit  sumptum  esse  ex  Iesaiae  64,  3  :  et  quia  prima  specie  clarus  et  facilis  est  sensus,  non  multum  in  eo  explicando  laborant  interpretes.  Sed  propius  intuenti  duae  summae  difficultates  occurrunt:  prior  est  quod  verba,  quae  hic  a  Paulo  recitantur,  cum  prophetae  verbis  con  conveniunt:  deinde  quod  Paulus  testimonio  prophetae  contra  eius  mentem  abusus  videtur.  De  verbis  ergo  primum:  quia  autem  ambigua  sunt,  varie  etiam  vertuntur  ab  interpretibus.  Quidam  sic  vertunt:  a  saeculo  non  audierunt,  nec  perceperunt  auribus  :  oculus  non  vidit  Deum  praeter  te,  qui  sic  faciat  exspectanti  se.  Alii  interpretantur  sermonem  dirigi  ad  Deum,  hoc  modo  :  Non  vidit  oculus,  nec  auris  audivit,  o  Deus,  praeter  te,  quae  facis  exspectantibus  te.  Propheta  autem*ad  verbum  sic  habet:  A  saeculo  non  audierunt,  nec  perceperunt  auribus,  oculus  non  vidit  Deum  (vel,  Deus)  praeter  te,  faciet  (vel,  praeparabit)  exspectanti  se.  Si  DWK  in  accusativo  legimus,  subaudiendum  erit  relativum  qui.  Et  videtur  prima  specie  melius  congruere  prophetae  contextui  haec  expositio,  propter  tertiam  personam  verbi  quod  sequitur:  at  remotior  est  a  Pauli  mente,  cui  magis  fidendum  est  quam  ullis  rationibus.  Quis  enim  spiritu  Dei  certior  aut  fidelior  erit  interpres  huius  oraculi  quod  ipse  Iesaiae  dictavit,  sicut  per  os  Pauli  exposuit?  Ut  tamen  obviam  eamus  impiorum  calumniis,  dico  proprietatem  hebraici  sermonis  pati  ut  hic  genuinus  sit  prophetae  sensus:  O  Deus,  nec  oculus  vidit,  nec  auris  audivit  :  sed  tu  solus  nosti  quae  facere  soles  exspectantibus  te.  Nec  obstat  personae  subita  mutatio,  quam  scimus  magis  familiarem  esse  prophetis  quam  ut  morari  nos  debeat.  Si  cui  magis  arriserit  prior  sensus,  non  habebit  tamen  quo  nos  aut  apostolum  accuset,  quasi  a  verborum  simplicitate  discedamus.  Minus