1:316
[A
23;
B
21;
C
21.
ferula
domari
et
paulatim
profligari
queat.
Voluntatem
porro
inter
rationem
et
sensum
mediam
locant,
sui
scilicet
iuris
et
libertatis
compotem
sive
rationi
obtemperare,
sive
sensui
rapiendam
se
prostituere
libeat.
21.
Non
inficiantur
quidem
interdum,
ipsa
nimirum
experientia
convicti,
quanta
cum
difficultate
rationi
apud
se
regnum
homo
stabiliat,
dum
nunc
titillatur
voluptatum
illecebris,
nunc
falsa
bonorum
imagine
deluditur,
nunc
impotenter
percutitur
immoderatis
affectibus,
et
tanquam
funibus
vel
nervis,
ut
ait
Plato,
l)
in
diversum
abripitur.
Qua
etiam
ratione
Cicero
dicit,
2)
illos
a
natura
datos
igniculos,
pravis
opinionibus,
malisque
moribus
mox
exstingui.
Ubi
vero
semel
occuparunt
in
animis
dominium
3)
eiusmodi
morbi,
impotentius
grassari
fatentur,
quam
ut
facile
coercere
eos
liceat;
nec
dubitant
ferocibus
equis
comparare,
qui
exturbata
ratione,
ceu
auriga
excusso,
intemperanter
ac
sine
modo
lasciviant.
Hoc
tamen
extra
controversiam
ponunt,
virtutes
et
vitia
in
nostra
esse
potestate.
Nam
si
nostrae,
inquiunt,
4)
electionis
est
hoc
aut
illud
agere,
ergo
et
non
agere.
Rursum,
si
non
agere,
ergo
et
agere.
Libera
autem
electione
agere
videmur
quae
agimus,
et
ab
iis
abstinere
quibus
abstinemus;
ergo
si
quid
boni
agimus,
ubi
libeat,
possumus
illud
omittere;
si
quid
mali
perpetramus,
possumus
id
quoque
fugere.
5)
Quin
etiam
eo
licentiae
quidam
6)
eorum
proruperunt,
ut
iactarint
deorum
quidem
esse
munus
quod
vivimus;
nostrum
vero,
quod
bene
sancteque
vivimus.
Haec
ergo
philosophorum
omnium
sententiae
summa
est:
humani
intellectus
rationem
rectae
gubernationi
sufficere;
voluntatem
illi
subiacentem
a
sensu
quidem
ad
mala
sollicitari;
sed
ut
liberam
electionem
habet,
impediri
nequaquam
posse
quin
rationem
ducem
per
omnia
sequatur.
22.
Inter
scriptores
christianae
professionis,
tametsi
nemo
exstitit
qui
non
agnosceret
et
sanitatem
rationis
in
homine
graviter
ex
peccato
vulneratam,
et
voluntatem
pravis
cupiditatibus
valde
implicitam
esse,
multi
tamen
eorum
longe
plus
aequo
philosophis
accesserunt.
Ex
quibus
veteres
mihi
videntur
hoc
consilio
vires
humanas
sic
extulisse,
ne
si
impotentiam
diserte
essent
confessi,
primum
philosophorum
ipsorum
cachinnos,
quibuscum
tunc
certamen
habebant,
excuterent;
deinde
carni
suapte
sponte
nimis
ad
bonum
torpenti,
novam
desidiae
1)
Lib.
1.
de
Legibus.
2)
Lib.
3.
Tusc.
3)
sic
1539.
1543.
tum
1545.
vitiose
dominum
et
inde
1550
et
seqq.
ex
coni.
hominum.
4)
Vide
apud
Arist.
lib.
3.
Ethic.
c.
5.
5)
Sic
legitur
inde
a
1550.
In
edd.
1539.
1543
fuerat:
si
quid
boni
agimus,
si,
ubi
libeat,
possimus
illud
omittere,
si
quid
mali
perpetramus,
possimus
etc.
Idem
habet
1545
solummodo
postremum
possimus
mutat
in
possumus,
quod
et
ipsum
commodum
sensum
praebet.
Verum
contextui
unice
convenit
lectio
recentior.
6)
Seneca.
|