8:314  exordiendum  [pag.  1151  esse  constanter  semper  docui,  atque  hodie  doceo,  iure  in  morte  relinqui  omnes  reprobos,  qui  in  Adam  mortui  sunt  ac  damnati:  iure  perire,  qui  natura  sunt  irae  filii:  ita  nemini  causam  esse,  cur  de  nimio  Dei  rigore  queratur:  quando  reatum  in  se  omnes  inclusum  gestant.  Quod  si  ad  primum  hominem  veniatur,  illum,  quum  integer  creatus  foret,  sponte  cecidisse:  ac  inde  factum  esse,  ut  sibi  et  suis  exitium  propria  culpa  accersiverit.  Iam  etsi  nonnisi  sciente  atque  ita  ordinante  Deo  cecidit  Adam,  seque  et  posteros  perdidit:  l)  minime  tamen  id  vel  ad  levandam  eius  culpam,  vel  ad  Deum  crimine  implicandum  facit.  Semper  enim  hoc  spectandum,  quod  rectitudine,  quam  a  Deo  acceperat,  sponte  se  privavit,  sponte  se  peccato  et  Satanae  addixit  in  servitutem,  sponte  in  exitium  se  praecipitem  dedit.  Una  excusatio  obtenditur:  quod  a  Deo  decretum  erat,  non  potuisse  effugere.  Sed  ad  reatum  satis  superque  voluntaria  transgressio  sufficit.  Neque  enim  propria  genuinaque  peccati  causa  est  arcanum  Dei  consilium:  sed  aperta  hominis  voluntas.  Merito  apud  veterem  poetam  ridetur  stulta  Medeae  querimonia:  Utinam  ne  in  nemore  Pelio  caesae  securibus  cecidissent  abiegnae  ad  terram  trabes.  Prodiderat  illa  patriam,  furioso  advenae  et  ignoti  hominis  amore  correpta.  Quum  sibi  perfidiae  et  barbarae  crudelitatis  [pag.  116]  sit  conscia,  quum  impudicitiae  flagitium  eam  constringat:  ridicule  se  ad  occasiones  procul  remotas  convertit.  2)  Intus  mali  sui  causam  quum  inveniat  homo,  quid  circuire  prodest,  ut  eam  in  coelo  quaerat?  Palam  in  eo  apparet  culpa,  quod  peccare  voluerit.  Cur  in  coeli  adyta  prorumpens,  in  labyrinthum  se  demergit?  Quanquam  ut  per  immensas  ambages  vagando3)  deludere  se  homines  conentur,  nunquam  ita  se  obstupefacient,  quin  sensum  peccati  1)  seque  et  posteros  perdidit  abest  a  gallico.  2)  Alludit  ad  versus  duos  ex  Ennii  Medea  superstites,  et  a  variis  autor  ibus,  Varrone,  Quintiliano,  Prisciano,  laudatos,  saepissime  vero  apud  Ciceronem  obvios  {de  Fato  15,  de  Inventione  L  49,  de  Natura  Deorum  UL  30,  Topic.  16  ete.)  et  sic  restituendos:  Utinam  ne  in  nemore  Pelio  securibus  Caesa  cecidisset  abiegna  ad  terram  trabes.  Sunt  vero  non  Medea?  sed  nutricis  verba.  Vide  Tragicorum  latinorum  reliquias  ed.  Teubner.  p.  36.  Gallica  versio  sic  decurrit:  11  introduit  une  paillarde  fille  d'un  Roy  laquelle,  estant  embrasee  d'une  folle  amour  d'un  homme  estranger  qui  estoit  venu  par  mer  au  pays  de  son  pere,  luy  avoit  trahy  le  royaume:  depuis  se  voyant  deceue  par  luy  se  lamente  de  ce  qu'on  avoit  coupe  en  la  forest  le  bois  dont  la  navire  avoit  este  bastie.  Or  le  Poete  fait  cela  prudemment  pour  monstrer  combien  les  hommes  sont  ridicules  en  cherchant  de  bien  loin  des  vaines  couvertures  pour  cacher  leurs  fautes.  Ceste  malheureuse  estoit  assez  convaincue  en  sa  conscience:  cependant  elle  demande:  Pourquoy  on  a  coupe  le  bois  dont  la  navire  a  este  faicte:  qui  est  chercher  l'occasion  de  trop  loin.  3)  que  les  hommes  tracassent  tant  qu'ils  voudront.