24:31  31  COMMENTARIUS  IN  EXODI  CAP.  II.  32  Neque  vero  quadraret  ia  coniugio  prorsus  taceri  nomen  patris:  et  violentum  est  commentum,  in  tam  propinquo  contextu  duos  homines  eodem  affinitatis  gradu  censeri.  Adde  quod  si  Iethro  filius  erat  Bethuel,  easdem  aedes  inhabitans,  membrum  fuisset  familiae,  non  caput,  ac  proinde  non  diceretur  Moses  pavisse  eius  gregem.  Iam  probabile  est  Hobal  (qui  postea  vocabitur  filius  Bethuel,  Num.  cap.  10)  fuisse  levirum  Mosis,  vel  uxoris  fratrem:  unde  colligitur  Iethro  fuisse  binominem,  quod  satis  usitatum  est.  Nam  Hobal  esse  quem  hic  Moses  Iethro  nominat,  absurdum  est,  et  absque  ratione  fingitur.  Venisse  Iethro  in  desertum  ut  Mosi  gratularetur,  postea  videbimus,  sed  narratur  ibidem  fuisse  dimissum.  Et  certe  non  ita  humanum  fuisset,  urgere  hominem  senio  confectum  ut  ipsum  in  expeditione  comitaretur.  Nam  si  Mosen  aetate  superabat,  vix  tum  fuisset  minor  nonagenario.  Seni  autem  decrepito  promittere  laboris  mercedem,  postquam  ventum  esset  in  terram  Chanaan,  cuius  fuisset  prudentiae?  Verum  tota  controversia  in  uno  verbo  facile  dirimitur,  quod  scribit  Moses  Iethro  fuisse  reversum:  Hobal  vero  persuasum  fuisse  ut  maneret,  ac  precibus  obtemperasse.  Optime  autem  convenit  senem  Bethuel,  quia  ferendae  longae  peregrinationi  et  molestae  impar  erat,  domum  statim  rediisse,  relicto  apud  Mosen  filio,  qui  speculator  foret  ac  dux  itineris.  18.  Et  quum  venissent  ad  Bethuel.  Non  arbitror  vitio  esse  vertendum  filiabus  Bethuel"  quod  Mosi  non  obtulerint  hospitium:  quia  et  puellas  decet  modestia,  et  patre  inscio  introducere  hominem  exterum  et  incognitum,  nimiae  audaciae  fuisset.  Verum  Deus  inspirat  patris  animo  gratitudinis  affectum,  ut  iubeat  illum  accersi.  Ita  Moses  a  puteo  abductus  domum  reperit  in  qua  et  commode  habitet,  suoque  labore  vivat,  et  iure  affinitatis  humaniter  tractetur.  Et  certe  medela  aliqua  opus  fuit,  quae  multiplices  curas  et  dolores  leniret:  quando  dura  erat  tentatio,  et  quae  non  modo  diros  cruciatus  pareret,  sed  desperatione  centies  obrueret  sanctum  virum,  nisi  aliunde  fuisset  suffultus,  exsilium  quadraginta  annorum  perferre.  Quantum  in  tam  diuturna  mora  esset  taedii,  cuivis  nostrum  ex  proprio  sensu  coniicere  promptum  est:  praesertim  quum  videret  florem  aetatis  defluxisse,  et  iam  concidere  robur,  ut  parum  idoneus  in  posterum  esset  in  rebus  gerendis.  Difficile  igitur  erat,  intentum  esse  ad  eam  vocationem,  quae  videri  poterat  quadraginta  annorum  spatio  abrogata  vel  obsoleta.  Mitigantur  aliqua  ex  parte  tam  graves  molestiae  et  anxietates,  non  sic  tamen  quin  recurrant  subinde  multae  cogitationes  in  diversam  partem.  Quo  mirabilior  est  Dei  gratia,  quae  inter  tot  perturbationes  quietum  et  placidum  continuit,  ut  tempus  incognitum  expectans,  vili  et  abiecta  sorte  contentus  foret:  et  quotidie  ad  exsequendum  redemptoris  munus,  quasi  in  procinctu