10.1:290
tum
politiam,
submota
omni
vel
superstitione,
vel
tyrannide.
Sicut
et
honestas
caeremonias,
quae
ad
ordinem
conservandum
pertinent,
et
erudiendo
populo
sint
utiles,
a
singulis
esse
observandas
iudico
quo
magis
composite
omnia
gerantur.
Eas
autem
caeremonias,
quae
cum
honore
Dei,
vel
eius
doctrina
pugnant,
quales
sunt
quae
manifestam
habent
idololatriam,
omnino
abolendas
esse.
Haec
summa
est,
Caesar,
eius
religionis,
quam
semper
amplexus
sum,
et
nunc
quoque
[pag.
41]
retineo,
simul
etiam
coram
te
profiteor
sine
ulla
dissimulatione.
Ac
facile
quidem
tua
maiestas
iudicare
potest,
quam
simpliciter,
minime
vero
ambitiose
id
faciam.
Sicuti
sane
et
ille
unus
mihi
semper
propositus
scopus
fuit,
ut
magna
simplicitate
sequerer,
quo
timor
et
reverentia
Dei
mei
me
vocabat.
Ac
nunc
quidem
cum
Paulo
vere
profiteri
possum,
eo
tantum
nomine,
quod
sperem
m
Deum
viventem,
me
accusari.
Neque
enim
existimo,
superiorem
meam
confessionem,
quum
tota
pertineat
ad
gloriam
Dei,
vel
erroris
alicuius,
vel
blasphemiae
notari
posse.
Porro
evidentissimum
est,
in
toto
prope
christiano
orbe,
adeoque
ubi
mihi
vivendum
erat,
huius
doctrinae
puritatem
mire
esse
adulteratam.
Nam
et
merita
humana
adversus
Christi
gratiam
illic
superbe
efferuntur:
et
gratuita
peccatorum
remissio
satisfactionum
figmentis
evertitur:
et
iubetur
populus
de
sua
salute
perpetuo
dubitare,
et
fides
transformatur
in
opinionem:
et
loco
verae
poenitentiae,
quae
spirituali
renovatione
constat,
tantum
commendantur
externa
nescio
quae
corporis
exercitia.
Quum
ad
Christum
recta
mitti
debeant
homines,
ut
eius
ductu
ac
patrocinio
aditum
ad
patrem
habeant:
promiscue
ad
sanctos
[pag.
42]
ablegantur.
Unde
fit,
quod
etiam
pridem
iactatum
est
vulgari
proverbio,
ut
inter
apostolos
non
agnoscatur
Christus
ipse.
Praeterea
in
locum
divinae
legis
ingeruntur
stulta
hominum
commenta:
quasi
in
eorum
observatione
inclusus
Dei
cultus
foret.
Nec
auditur
illa
Christi
sententia:
frustra
se
homines
fatigare,
quum
Deum
colunt
secundum
humanas
traditiones.
Denique
tota
legitimi
cultus
vis
aboletur,
quod
Deum
externis
caeremoniis
placari
fingunt:
ac
interea
relinquitur
ac
secure
negligitur
spiritualis
veritas.
Tantundem
atque
etiam
aliquanto
plus
de
sacramentis
licet
asserere,
deque
universis
actionibus,
quae
decoro
et
ordini
servire
debuerant.
Nam
quod
est
in
sacramentis
praecipuum,
ut
intelligat
populus
quid
figurent,
quid
mysterii
contineant,
quorsum
sint
instituta,
id
totum
omittitur:
ac
sepulta
intelligentia
sacerdos
confusum
murmur
blatterat.
Quin
etiam
nefas
esse
ducunt
significationem
et
usum
toti
ecclesiae
palam
explicare.
Ita
fit,
ut
quum
manuducere
nos
ad
Christum
debeant
sacramenta,
et
admonere,
tam
peccatorum
remissionem
et
ple-
19
|