1:290
finem
sint
a
nobis
intelligendae,
tum
demum
assequimur,
dum
in
nos
ipsos
descendimus,
ac
consideramus
quibus
modis
suam
in
nobis
vitam,
sapientiam,
virtutem
Dominus
exserat,
suam
iustitiam,
bonitatem,
clementiam
erga
nos
exerceat.
16.
Atqui
quantacunque
claritate
et
se
et
immortale
suum
regnum
Dominus
in
operum
suorum
contemplatione
repraesentet,
qui
tamen
est
noster
stupor,
ad
tam
perspicuas
testificationes
caeci
semper
hebescimus.
Nam
quantum
ad
mundi
compositionem
attinet,
quotusquisque
est
nostrum,
qui,
dum
oculos
vel
in
coelum
attollit,
vel
per
regiones
terrae
varias
circumfert,
mentem
ad
creatoris
memoriam
referat,
ac
non
magis,
praeterito
autore,
in
operum
aspectu
desideat?
Quantum
vero
attinet
ad
ea
quae
praeter
naturalis
decursus
ordinem
quotidie
eveniunt,
quotusquisque
non
magis
reputat,
caeca
potius
fortunae
temeritate
rotari
et
volutari
homines,
quam
Dei
providentia
gubernari?
Quod
si
quando
istarum
rerum
ductu
ac
directione,
ad
Dei
considerationem
adigimur
(quod
omnibus
evenire
necessarium
est)
ubi
temere
divinitatis
alicuius
sensum
concepimus,
extemplo
ad
carnis
nostrae
deliria
delabimur,
ac
puram
Dei
veritatem
nostra
corrumpimus
vanitate.
In
eo
quidem
dissimiles,
quod
quisque
sibi
privatim
aliquid
peculiaris
erroris
accersit;
in
hoc
tamen
simillimi,
quod
ad
unum
omnes
ab
uno
vero
Deo
ad
prodigiosa
nugamenta
deficimus.
Quo
morbo
non
plebeia
modo
et
obtusiora
ingenia,
sed
praeclarissima,
et
singulari
alioqui
acumine
praedita,
implicantur.
Quam
prolixe
suam
in
hac
parte
stoliditatem
ac
insulsitatem
prodidit
tota
philosophorum
natio?
Nam,
ut
aliis
parcamus
qui
multo
absurdius
ineptiunt,
Plato
inter
omnes
religiosissimus
et
maxime
sobrius,
ipse
quoque
evanescit.
Quaerit
enim
corporeum
Deum
quod
divina
maiestate
alienissimum
indignissimumque
est.
1)
Et
quid
aliis
non
eveniret,
quum
ita
primores,
quorum
erat
reliquis
praelucere,
hallucinentur
et
impingant?
Similiter
ubi
rerum
humanarum
gubernatio
providentiam
manifestius
arguit,
quam
ut
abnegari
queat,
nihilo
tamen
inde
plus
proficitur,
quam
si
temeraria
fortunae
volubilitate
2)
crederentur
omnia
sursum
deorsum
versari:
tanta
est
nostra
in
vanitatem
et
errorem
propensio.
De
excellentissimis
semper
loquor,
non
vulgaribus
illis,
quorum
in
profananda
Dei
veritate
processit
in
immensum
insania.
17.
Ergo
frustra
nobis
in
mundi
opificio
collucent
tot
accensae
lampades,
ad
illustrandam
autoris
gloriam:
quae
sic
nos
undique
irradiant,
ut
tamen
in
rectam
viam
per
se
nequaquam
possint
perducere.
Et
scintillas
certe
quasdam
excitant;
1)
Hunc
versum:
Quaerit
etc.
delent
1550
et
seqq.
2)
voluntate
1543
et
seqq.
19
|