8:287  287  DE  AETERNA  DEI  288  cesserit,  fore  vas  ia  contumeliam.  At  quum  suo  quisque  arbitrio,  divina  [pag.  65]  gratia  quae  omnibus  communis  et  parata  est,  adiutus  perseveret:  demum  constituit,  nos  invicta  fortitudine  vasa  in  honorem  fieri.  Non  dico  quam  insulse  duo  tam  diversa  commisceat,  fingi  vas,  et  probari  :x)  tantum  dico,  quod  suos  variis  certaminum  experimentis  Deus  probat,  minime  obstare,  quin  ipsos  aeterno  suo  consilio,  priusquam  nascerentur,  in  quem  placuit  usum,  destinaverit:  q  ain  postea  eos  quales  volebat  fore,  finxerit.  Nec  quidquam  illi  suffragatur  Pauli  dictum:  Si  quis  se  emundaverit  ab  eiusmodi  malis,  vas  erit  in  honorem  (2  Tim.  2,  21).  Neque  enim  quomodo  homines  ex  sordibus  suis  eruti  vasa  fiant  honorifica,  sed  quomodo  fideles,  qui  electi  iam  et  vocati  sunt,  se  accommodent  in  puros  usus,2)  illic  disseritur.  Ac  vide  quam  bene  inter  eum  et  Paulum  conveniat.  Verba  eius  sunt:  Quod  alibi  tacuerat  Paulus,  hic  expressit:  cur  Deus  quosdam  vasa  in  honorem  faciat  potius  quam  alios.  Ut  enim  Iacob  vas  foret  misericordiae,  anima  eius  emundaverat  se  ipsam:  quo  nomine  et  merito  factus  est  vas  in  honorem.  Ad  hanc  emundationem  respiciens  Deus,  quem  praescivit,  etiam  elegit.  Paulus  autem:  dum  fideles  ad  emundationem  hortatur,  ut  locum  sternat  huic  doctrinae,  praefatur,  Deum  novisse  qui  sint  sui  (2  Tim.  2,  19):  quemadmodum  et  alibi  admonet  (Ephes.  2,  10),  nos  esse  eius  figmentum,  creatos  ad  opera  bona,  quae  ipsa  praeparavit.  Hoc  [pag.  66]  salutis  fundamentum  in  gratuita  Dei  electione  ubique  statuit  Paulus,  qui  non  temere  se  peritum  architectums)  esse  gloriatur.  Pighius  contra  a  superficie  aedificium  inchoat.4)  Intempestive  quoque  in  tractando  Ieremiae  loco  multum  verborum  consumit:  ubi  non  describitur  formationis  nostrae  initium,  in  frangendis  et  conterendis  vasis,  quae  iam  formata  politaque  sunt,  sua  Deo  potestas  asseritur.  Tenendum  igitur  Pauli  consilium  est:  Deum  hominum  fictorem,  ex  eodem  assumptos  luto,  ad  honorem  vel  contumeliam  suo  arbitrio  formare  (Rom.  9,  21):  quia  alios  ad  vitam  gratuito  nondum  natos  eligit,  alios  exitio  suo,  cui  natura  obnoxii  sunt  omnes,  relinquens.  Nam  quod  electionem  gratiae  Pighius  ad  reproborum  odium  spectare  negat:  id  ego  verum  esse  ita  fateor,  ut  gratuito  amori  quo  electos  complectitur,  iusta  in.reprobos  severitas  in  causa  pari  et  communi  respondeat.  1)  Add.  Or  sainct  Paul  ne  traicte  pas  icy  comment  nous  sommes  esprouvez  mais  comment  nous  sommes  faicts.  2)  s'approprient  et  s'adonnent  a  l'usage  qu'ils  cognoissent  estre  plaisant  a  Dieu  et  convenable  a  ceux  qui  sont  instrumens  de  sa  gloire.  3)  bon  maistre  masson  et  expert.  4)  Ceux  qui  imaginent  que  Dieu  eslit  un  chacun  selon  le  bien  qu'il  prevoit  en  luy  commencent  a  bastir  par  les  fenestres  et  font  aller  le  plancher  devant  le  fondement.  Nous  avons  donc  a  noter  l'intention  de  S.  Paul  (caett.  om.).