41:286  illo  servabitur  populus  tuus  quicunque  inventus  fuerit  scriptus  in  libro.  Iam  nunc  non  commemorat  angelus  specialiter  quid  futurum  sit,  sed  in  genere  pronuntiat  Deum  fore  ecclesiae  suae  custodem,  ut  eam  mirabiliter  conservet  inter  multa  discrimina,  inter  horrendos  motus,  denique  in  profunda  malorum  caligine,  quasi  inter  multas  mortes.  Huc  igitur  spectat  haec  sententia.  Nam  continet  hic  versus  duas  partes,  nempe  fore  tempus  hoc  miserrimum,  et  refertum  variis  et  fere  innumeris  calamitatibus.  Haec  est  pars  una.  Altera  vero,  Deum  nunquam  defore  ecclesiae  suae  quin  eam  protegat  et  servet  sua  virtute  incolumem.  Quantum  ad  secundam  partem  hanc  spectat,  restringitur  promissio  ad  electos  :  et  posset  statui  hoc  tertium  membrum,  sed  est  quasi  accessio  secundi,  quemadmodum  diximus.  Atque  ideo  definit  angelus  in  fine  versus  ecclesiam,  quoniam  multi  profitebantur  se  esse  ex  populo  Dei,  qui  tamen  non  erant.  Dicit  ergo  staturum  Michaelem  principem  populi.  Et  simul  necessitatem  ostendit,  quia  erunt,  inquit,  tempore  illo  calamitates  quales  nunquam  visae  sunt  ab  initio  usque  mundi.  Quoniam  Danielem  alloquitur,  dicit  filios  populi  tui.  Erat  enim  unus  ex  filiis  Abrahae.  Populum  ergo  Danielis  vocat  ex  quo  ipse  erat  oriundus.  Et  hinc  sequitur,  calamitates  de  quibus  paulo  post  disseret  spectare  ad  ipsam  ecclesiam,  non  autem  ad  profanas  et  externas  gentes,  quia  non  erat  opus  singulari  auxilio  Michaelis,  nisi  ecclesia  maximis  aerumnis  oppressa.  Videmus  ergo  angelum  in  summa  dicere  quod  exposui,  nempe  ecclesiam  Dei  obnoxiam  fore  plurimis  et  gravissimis  malis,  ubi  advenerit  Christus,  sed  tamen  sensuram  Deum  sibi  esse  propitium,  et  eius  auxilio  ac  protectione  fore  salvam.  Per  Michaelem  hic  multorum  consensu  intelligitur  Christus,  qui  est  caput  ecclesiae.  Si  ad  Michaelem  archangelum  referre  placeat,  etiam  optime  conveniet  sensus.  Scimus  enim  sub  capite  Christo  angelos  esse  ecclesiae  custodes.  Quidquid  sit,  Deus  ecclesiae  suae  fuit  servator  per  manum  unigeniti  filii  sui:  et  quia  angeli  etiam  sub  Christi  imperio  sunt,  potuit  mandare  has  partes  Michaeli.  Ausus  est  ille  foedissimus  nebulo  Servetus  ad  se  trahere  hunc  locum.  Nam  quasi  elogium  commen^  dationis  inscripsit  suis  horrendis  commentis,  quia  scilicet  vocatus  fuit  Michael.  Et  videmus  ut  diabolicus  furor  abripuerit  illam  bestiam,  quoniam  quod  hic  dicitur  de  singulari  Christi  auxilio  erga  ecclesiam,  ausus  est  sibi  arrogare.  Erat  enim  impurissimus  canis,  quemadmodum  satis  nobis  compertum  fuit.  Sed  hoc  fuit  documentum  impudentiae  ipsius,  et  sacrilegae  etiam  amentiae,  quod  non  erubuit,  quum  se  ornaret  hoc  Christi  elogio,  et  statueret  se  quasi  in  locum  ipsius,  dicere  et  iactare  se  illum  esse  Michaelem  ecclesiae  custodem,  et  principem