6:283
RESPONSIO
CONTRA
PIGHIUM
nobis
nihil
facit
prorsus
reliqui?
Ubi
ergo
liberum
hominis
arbitrium,
[pag.
7ol
quod
a
Cypriano
astruitur?
Nempe
quia
sponte
et
peccare
et
bene
facere
hominem
intelligebat,
utcunque
peccando
Satanae
serviret,
sub
cuius
tyrannide
captivus
teneretur,
et
ad
bene
vivendum
spiritu
Dei
regeretur,
non
proprio
carnis
motu.
Non
de
nomine
hic
quaeritur,
sed
de
facultate
liberi
arbitrii.
Porro
quanti
eam
aestimaverit
Cyprianus,
tum
praeclara
illa
vox,
quam
nuper
retulimus,
toties
ab
Augustino
celebrata,
et
qua
omne
genus
meriti
prorsus
excludi
pronunciat,
tum
alter
locus
ostendit.
Quando,
inquit,
rogamus,
ne
incidamus
in
tentationem,
admonemur
imbecillitatis
et
infirmitatis
nostrae:
dum
sic
rogamus,
ne
quis
se
insolenter
extollat,
ne
quis
sibi
superbe
atque
arroganter
aliquid
assumat,
ne
quis,
aut
confessionis,
aut
passionis
gloriam
suam
ducat:
quum
Dominus
dixerit:
Vigilate
et
orate,
ete,
ut
dum
praecedit
humilis
et
submissa
confessio,
et
datur
totum
Domino,
quidquid
suppliciter
cum
timore
et
honore
Dei
petitur,
ipsius
pietate
praestetur.
Quid
hic
arrogantiam
vocat
Cyprianus?
non
modo
totum
sibi
arrogare,
sed
aliquid
penitus
sumere.
Venio
ad
Hilarium:
cuius
primus
locus
naturam
hominis,
nulla
corruptionis
facta
mentione,
describit.
Atqui
haec
exceptio
mihi
semper
est
ad
manum:
aut
noluisse
eum
negare
pravitatem,
quae
ex
originali
peccato
ingenita
est
hominibus:
aut
si
negare
voluerit,
ab
ecclesiae
consensu
dissidere.
Quum
autem
nihil
illic
propositum
habeat,
nisi
ut
excusationem
tollat
hominibus,
ne
malorum
suorum
culpam
in
Deum
reiiciant,
nihil
mirum
si
ad
primam
suam
originem
eos
revocat,
quo
se
ipsos,
suumque
liberum
arbitrium
accusare
discant,
cui
acceptum
ferre
debent,
quod
mali
sunt.
Sed
cur
de
humanae
naturae
ruina,
cur
de
eius
per
Dei
gratiam
reparatione
nullum
verbum?
Viderit,
inquam,
ipse
Hilarius,
quomodo
consilii
sui
rationem
reddat.
Mihi
satis
est,
si
palam
facio,
non
ita
nobis
adversari,
sicut
fingit
Pighius,
[pag.
71]
Quod
autem
voluntati
non
coactionem,
aut
vim
extrinsecam,
sed
necessitatem
opponit,
nihil
difficultatis
est
in
ea
re.
Siquidem
necessitatis
nomine,
non
miseriam,
cui
addictus
est
homo
per
peccatum,
sed
externam
causam,
quae
cogat
fieri
quod
fit,
sine
dubio
significat.
Secundo
loco,
non
quid
valeat
hominis
arbitrium,
exclusa
Dei
gratia,
disputat,
sed
homini
toto
vitae
praesentis
cursu
spatium
et
locum
dari
commemorat
confitendi
Deo:
quae
facultas
morte
finiatur.
Id
suis
verbis
aliter
quidem
exprimit,
hunc
tamen
esse
sensum
verborum,
iudicare
cuivis
promptum
fuerit.
Loco
tertio,
neque
tribuit
gratiae
Dei
quantum
decebat,
et
ad
hominem
transfert,
quod
Deus
tanquam
suum
vindicat:
nempe
cor
inclinare
in
obedientiam
legis.
Quae
autem
eum
causa
impulerit,
ut
sic
tum
hic,
tum
|