1:282
disseramus
loco,
tum
ad
hanc
tractandam
postea
descendamus.
4.
Quendam
inesse
humanae
menti,
naturali
instinctu,
divinitatis
sensum,
extra
controversiam
ponimus:
siquidem,
ne
quis
ad
ignorantiae
praetextum
confugeret,
quandam
sui
numinis
intelligentiam
universis
Dominus
instillavit.
Ut
quum
ad
unum
omnes
intelligant
Deum
esse,
et
suum
esse
opificem,
suo
ipsorum
testimonio
damnentur,
quod
non
et
illum
coluerint,
et
eius
voluntati
vitam
suam
consecrarint.
Sane
sicubi
Dei
ignorantia
quaeratur,
nusquam
magis
exstare
posse
eius
exemplum
verisimile
est,
quam
inter
obtusiores
populos,
et
ab
humanitatis
cultu
remotiores.
Atqui
nulla
est
etiam,
ut
ethnicus
ille
ait,
1)
tam
barbara
natio,
nulla
gens
tam
efferata,
cui
non
insideat
haec
persuasio,
Deum
esse.
Et
qui
in
aliis
vitae
partibus
minimum
videntur
a
belluis
differre,
quoddam
tamen
perpetuo
religionis
semen
retinent.
Adeo
penitus
omnium
animos
occupavit,
adeo
tenaciter
omnium
visceribus
inhaeret
communis
ista
praesumptio.
Nulla
ergo
quum
ab
initio
mundi
regio,
nulla
urbs,
nulla
denique
domus
fuerit,
quae
religione
carere
posset,
in
eo
tacita
quaedam
confessio
est,
inscriptum
omnium
cordibus
divinitatis
sensum.
Quin
et
idololatria
huius
conceptionis
amplum
est
documentum.
Quam
enim
non
libenter
se
deiiciat
homo,
ut
alias
prae
se
creaturas
suspiciat,
scimus.
Proinde,
quum
lignum
potius
et
lapidem
colere
malit,
quam
ut
nullum
putetur
habere
Deum:
constat
vehementissimam
istam
esse
de
numine
impressionem,
quae
adeo
ex
hominis
mente
obliterari
nequeat,
ut
facilius
sit
naturae
affectum
frangi;
ut
2)
certe
frangitur,
dum
homo
ex
illa
naturali
inflatione
ad
infima
quaeque
sponte
se
demittit,
quo
Deum
revereatur.
5.
Quare
vanissimum
est
quod
a
quibusdam
dicitur:
paucorum
vafritia
et
calliditate
excogitatam
esse
religionem,
ut
hac
arte
simplicem
populum
in
officio
continerent;
quum
tamen
ipsi,
qui
aliis
autores
erant
Dei
colendi,
nihil
minus
crederent
quam
aliquem
esse
Deum.
Fateor
quidem
plurima
in
religione
commentos
esse
astutos
homines,
quibus
reverentiam
plebeculae
iniicerent
et
terrorem
incuterent,
quo
haberent
obsequentiores
eius
animos;
sed
id
nusquam
obtinuissent,
nisi
iam
prius
constanti
illa
de
Deo
persuasione
imbutae
fuissent
hominum
mentes,
ex
quo
velut
semine
emergit
ad
religionem
propensio.
Ac
ne
illi
ipsi
quidem
qui
religionis
titulo
callide
rudioribus
imponebant,
Dei
conceptione
prorsus
vacasse
credendi
sunt.
Tametsi
enim
exstiterunt
olim
nonnulli,
et
hodie
non
pauci
comperiuntur,
qui
Deum
esse
negent:
velint
tamen
nolint,
1)
Cicero
de
natura
deorum
1,
16.
2)
quemadmodum
1550
et
seqq.
|