6:280
em
1)
usurpent.
Ac
ne
ad
populum
quidem
usurpare
prohibeo,
si
res
signata
bene
explicetur.
Verum
ubi
hoc
impetrari
nequit,
lectores
hic
moneo,
ut
ad
rem
magis
quam
ad
nomen
animadvertant.
Sed
quoniam
astute
Pighius
cum
necessitate
coactionem
[pag.
66]
perpetuo
confundit,
quarum
discrimen
tenere
et
diligenter
meminisse,
plurimum
ad
propositam
quaestionem
refert,
haec
quatuor
quid
inter
se
differant,
observare
convenit:
voluntatem
aut
liberam
esse,
aut
servam,
aut
spontaneam,
aut
coactam.
Liberam
voluntatem
vulgo
intelligunt,
et
sic
Pighius
quoque
definit,
quae
bonum
aut
malum
eligere
habeat
in
sua
potestate.
Coacta
voluntas
nulla
esse
potest,
quum
alterum
alteri
repugnet.
Verum
docendi
causa,
quid
significet,
dicendum
est,
ut
intelligatur
quid
sit
coactio.
Eam
ergo
sic
vocamus,
quae
non
sponte
sua,
nec
interiore
electionis
motu,
inclinatur
huc
vel
illuc,
sed
externo
motu
violenter
fertur.
Spontaneam
dicimus,
quae
ultro
se
flectit,
quocunque
ducitur,
non
autem
rapitur,
aut
trahitur
invita.
Serva
postremo
voluntas
est,
quae
propter
corruptionem
sub
malarum
cupiditatum
imperio
captiva
tenetur,
ut
nihil
quam
malum
eligere
possit,
etiam
si
id
sponte
et
libenter,
non
externo
motu
impulsa,
faciat.
Secundum
has
definitiones
homini
arbitrium
concedimus,
idque
spontaneum,
ut,
si
quid
mali
facit,
sibi
ac
voluntariae
suae
electioni
imputare
debeat.
Coactionem
et
violentiam
tollimus,
quia
pugnet
cum
natura
voluntatis,
nec
simul
consistat.
Liberum
autem
negamus,
quia
propter
ingenitam
homini
pravitatem
ad
malum
necessario
feratur,
nec
nisi
malum
appetere
queat.
Atque
hinc
colligere
licet,
quantum
sit
necessitatis
et
coactionis
discrimen.
Neque
enim
hominem
dicimus
invitum
trahi
ad
peccandum,
sed
quoniam
vitiosa
sit
eius
voluntas,
sub
peccati
iugo
teneri
captivam,
ideoque
necessario
male
velle.
Ubi
enim
servitus,
illic
necessitas.
Sed
plurimum
interest,
voluntariane
sit
servitus,
an
coacta.
Nos
autem
non
alibi
statuimus
peccandi
necessitatem
quam
in
vitio
voluntatis:
unde
spontaneam
esse
ipsam
sequitur.
Nunc
vides
spontaneum
et
necessarium
simul
convenire
posse,
quod
astu
tegere
conatur
Pighius
dum
liberum
hominem
[pag.
67]
in
eo
aestimat,
si
non
necessario
faciat,
aut
bene,
aut
male.
Quid
autem
Origenes?
Eos
pronunciat
haereticos,
qui
liberum
homini
arbitrium
auferunt.
Si
de
prima
naturae
conditione
loquitur,
nihil
affert,
quod
non
ipsi
quoque
profiteamur.
Si
inter
vitiatam
et
integram
naturam
non
distinguit,
nemo
est
piorum,
qui
non
fidei
principia
eum
confundere
pronunciet.
Negat
ita
nos
esse
necessitati
subiectos,
ut
omni
modo,
etiam
si
nolimus,
vel
bene
vel
male
1)
vocem
omittit
princeps.
|