8:28  tot  lethalibus  morbis  extremam  evangelii  medicinam  Deus  afferret,  tanquam  exitio  devoti,  ea  superbe  reiecta,  in  peius  ruere  non  destiterunt.  Idem  et  hac  nostra  aetate  observare  licet.  Intra  paucos  annos  quum  praeclara  renascentis  ecclesiae  initia  apparuissent,  collapsa  deinde  retro  vidimus  referri.  Atqui  priusquam  nobis  hanc  poenam  irrogaret  Dominus,  multiplicem  ubique  et  foedam  vidimus  evangelii  profanationem:  ut  non  tam  admiranda  sit  haec  quae  accidit  subita  rerum  eversio,  quam  diuturna  in  sustinendis  [pag.  31]  saeculi  nostri  prodigiosis  sceleribus  patientia.  Quum  tot  hominum  millia,  abnegato  papatu,  cupide,  ut  videbatur,  nomen  dedissent  evangelio,  quam  pauci,  obsecro,  a  vitiis  suis  resipuerunt?  Imo,  quid  prae  se  maior  pars  tulit,  nisi  ut  excusso  superstitionum  iugo,  solutius  in  omnem  lasciviam  difflueret?  Quum  itaque,  veram  esse  faterentur  evangelii  doctrinam,  quotusquisque  eius  disciplinae  collum  submisit?  Annon  id  fuit  inaestimabilem  salutis  thesaurum  quodammodo  pedibus  calcare?  Et  sane  de  eius  pretio  atrocitas  poenae,  quae  tam  sacrilegum  contemptum  sequuta  est,  admonere  nos  potius  debet,  quam  de  fortuitis  ecclesiae  iactationibus  absurdas  gignere  in  animis  nostris  opiniones.  Quin  potius  mirum  est,  in  tanta  nostra  ingratitudine,  quidquam  incepti  a  Deo  operis  adhuc  manere  residuum.  Nunc,  unde  paululum  digressus  eram,  redeo:  Deum  ecclesiae  suae  custodem  hinc  melius  agnosci,  quod  misere  semper  vexata  fuit,  quam  si  inter  summas  commoditates  pacata  laetaque  floruisset.  Quo  tempore  nomen  Dei  in  familia  Seth  invocari  coeptum  Moises  narrat,  non  dubium  quin  soboles  Cain,  ut  numero  hominum  et  audacia  superior  erat,  ita  adversus  paucos  illos,  eosdemque  mansuetos  homines  plus  quam  ferociter  se  extulerit.  Qui  poterant  igitur  agni  inter  lupos  diutius  salvi  manere,  nisi  auxiliari  Dei  manu  tecti  fuissent?  Continuo  deinde  temporis  successu,  una  cum  malitia,  vis  quoque  ad  nocendum  improbis  crevit.  An  dicemus  humanitus  stetisse,  qui  inter  tot  infestas  bestias  similes  oppressis  degebant?  Nisi  forte  putet  quispiam,  gigantes  moderatione  fuisse  cohibitos,  ut  piis  sibi  obnoxiis  parcerent:  quibus  se,  tanquam  genus  adulterinum,  noverant  esse  detestabiles.l)  Restat  tandem  unus  homo  cum  exigua  familia.  Iussus  a  Domino  arcam  fabricare,  per  annos  centum  [pag.  32]  et  viginti  continuos  eorum  qui  prorsus  in  Deum  insaniebant  rabiem  in  se  provocat.  Novum  enim  vitae  asylum  quaerendo  palam  omnibus  interitum  minatur.  Quoties  putamus  eorum  conviciis  et  improbitate  lacessitum  pro  Dei  iustitia  acriter  certasse?  In  tanta  1)  Add.  parquoy  il  est  vray-semblable  qu'ils  les  baissoyent  mortellements  et  les  eussent  voulu  manger  tous  vifs  s'ils  eussent  peu.