39:26
provocasse.
Postea
simpliciter
ponit
nomen
Israelis,
ita
sub
hac
voce
designat
duodecim
tribus.
Dicit
autem
filios
Iehudah
et
Israel
provocasse
ab
adolescentia
tantummodo.
"]N
aliquando
affirmative
capitur,
aliquando
adversative,
sed
vel
nihilominus,
et
quadraret
hic
sensus
posterior,
nisi
quod
contextus
non
patitur.
Ego
libenter
eorum
subscribo
sententiae
qui
vertunt
tantummodo:
et
propheta
videtur
etiam
tollere
omnem
ambiguitatem,
quia
non
tantum
dicit
fecisse,
sed
fuisse
facientes,
quae
loquutio
significat
continuum
actum
:
fuerunt,
inquit,
facientes
malum,
hoc
est,
non
cessarunt.
Et
confirmat
hanc
sententiam,
quum
dicit
"JK,
tantummodo,
hoc
est,
nihil
aliud
fuisse
illis
propositum,
vel
omnia
eorum
studia
non
alio
spectarunt,
quam
ut
me
provocarent
sine
fine
et
modo.
Videmus
ergo
tolli
Iudaeis
omnem
materiam
querimoniae,
quoniam
Deus
longa
tolerantia
distulerit
suam
vindictam.
Poterat
enim
multis
ante
saeculis
poenam
de
ipsis
exigere.
Quum
ergo
non
destitissent,
non
potuit
videri
nimius
rigor,
quum
Deus
sua
bonitate
invitasset
eos
ad
poenitentiam,
idque
sine
profectu.
Et
nomen
pueritiae
hic
non
refertur
ad
singulos
homines,
sed
extenditur
ad
totum
populum:
ita
pueritia
sumitur
pro
tempore
redemptionis,
quemadmodum
postea
videbimus.
Tunc
enim
quodammodo
ecclesia
nata
fuit,
in
deserto
autem
quum
recens
essent
editi
in
lucem,
quia
Deus
eripuerat
eos
ex
tenebris
mortis:
in
illa
pueritia
coeperunt
Deum
provocare:
ab
eo
tempore
semper
fuerunt
obstinati
in
sua
malitia.
Summa
est
igitur,
populum
Israel
fuisse
tam
perverso
ingenio,
ut
necesse
fuerit
tandem
severe
ipsum
puniri,
quia
non
destiterit
mala
malis
addere.
Et
particula
^
auget
crimen,
quod
scilicet
applicuerunt
omnia
sua
studia
ad
Deum
provocandum,
et
fuerunt
quasi
ingeniosi
ad
excogitandas
superstitiones
quibus
polluerant
Dei
cultum.
Tantummodo
ergo
fuerunt
patrantes
malum,
et
provocarunt
me,
inquit,
in
opere
manuum
suarum.
Explicatio
additur,
quia
poterant
obstrepere
Israelitae
quodnam
esset
illud
malum.
Deus
quidem
satis
ostenderat
eos
nihil
proficere
suis
subterfugiis,
quia
constituerat
se
iudicem
quum
diceret,
in
oculis
meis.
Nam
hac
particula
significant
prophetae
non
posse
rectum
iudicium
fieri
de
hominum
operibus
ex
eorum
sensu,
quia
velint
nolint
oportet
eos
stare
et
cadere
Dei
arbitrio.
Qmrt^s
ergo
Deus
pronuntiat
homines
peccasse
in
vel
coram
oculis
suis,
intelligit
frustra
eos
tergiversari,
dum
obtendunt
suas
bonas
intentiones,
ut
vulgo
loqui
solent,
quoniam
penes
ipsum
sit
autoritas
iudicandi.
Sed
confirmat
doctrinam
illam
quum
dicit
se
fuisse
provocatum
in
opere
manuum
ipsorum.
Per
opus
manuum
intelligit
propheta
superstitiones,
quas
sibi
excogitaverat
populus.
Et
semper
tenenda
est
antithesis
inter
Dei
mandata,
et
opera
manuum
nostrarum.
Quidquid
|