6:253
DE
LIBERO
ARBITRIO.
sua
gratia
inspirat.
Hanc
enim
necessariam
consequentiam
facit:
quidquid
fit
ante
gratiam
a
servo
arbitrio,
necessario
malum
est,
et
a
fide
magis
abducit,
quam
ad
eam
adducat,
fidesque
ipsa
tota
a
Deo
pendet.
Ergo
docendo
et
exhortando
frustra
in
ventum
proiicitur
omnis
labor.
Respondeo,
nos
non
magis
operam
ludere,
quam
agricolas,
dum
terram
arant
ac
seminant.
Scriptum
est
enim:
Seminabis,
et
non
colliges
(Deut.
28,
38;
Mich.
6,
15).
Quo
significatur,
frustra
esse
omnem
laborem,
sine
benedictione
Dei.
Ubi
autem
labor
successum
habet,
ut
inde
fructus
colligatur,
scriptum
est:
Ego
exaudiam
coelum,
et
coelum
exaudiet
terram,
et
terra
exaudiet
frumentum
(Os.
2,
21).
Iam
audis
absque
Dei
benedictione
nihili
esse
omnem
laborem.
Ubi
autem
fructus
aliquis
sequitur,
inde
provenire,
quod
Dominus
coelum
exaudierit,
ut
terram
foecundam
redderet.
Expressius
adhuc
loquitur
Deus
alibi,
quum
dicit,
se
populum
suum
exercuisse
in
deserto,
ne
quum
venisset
in
terram
sibi
promissam,
diceret
in
corde
suo:
Fortitudo
mea
et
robur
manus
meae
haec
omnia
mihi
praestiterunt
(Deut.
8,
17).
Vides
illic
Deum
omnia
perficere,
et
necessario,
hoc
est,
pro
sua
providentia.
Quid
est,
quod
manum
agricolae
terra
exspectat,
cuius
tota
fertilitas
non
nisi
ex
Dei
benedictione
est?
Nempe
quia
sic
Deus
ordinavit,
[pag.
29]
Proferam
alterum
quoque
simile,
sed
adhuc
clarius.
Testatur
Dominus,
se,
quum
man
e
coelo
plueret,
perpetuum
documentum
edidisse,
quod
non
in
solo
pane
vivat
homo,
sed
in
virtute
verbi
sui
(Deut.
8,
3).
Si
non
pane,
sed
verbo
Dei
pascimur
ac
sustinemur,
quid
adhuc
laboramus
de
cibo
et
potu?
Excipiet
Pighius,
non
solo
quidem
pane
nos
vivere,
sed
tamen
aliquo
modo.
At
hoc
tantum
obtinere
volo:
neque
panem
aliquid
per
se
valere,
et
solam
Dei
benedictionem
sufficere
ad
nos
alendos.
Ubi
enim
non
adest
interior
illa
Dei
virtus,
nihil
aliud
accidere
potest,
quam
quod
scriptum
est:
Comedes,
et
non
saturaberis.
Item:
Frangam
baculum
panis
(Levit.
26,
26).
Ubi
autem
adest,
non
minus
efficaciter
sine
pane,
quam
per
panem,
nos
fovet
ac
sustentat.
Ubi
illa
Pighianae
consequentiae
necessitas?
Deus
efficaciter,
arcana
sua
virtute,
hominem
pascit,
atque
id
facit
pro
sua
providentia,
ut
inde
pendeat
tota
eius
vita,
non
a
cibo
aut
potu.
Ergo
frustra
edimus
ac
bibimus.
Ne
tamen
sim
prolixior:
tribus
verbis,
qualis
istaec
sit
consequentia,
ostendam.
Deus
solus
hominem
pascit.
Ergo
non
agit
per
media:
hoc
est,
nullis
instrumentis
utitur.
Quis
puer,
si
ita
ratiocinetur,
non
a
magistro
vapulet?
Nunc
superest,
ut
similitudines
istas
applicemus
ad
praesentem
causam.
Paulus,
quum
de
apostolorum
officio
loquitur,
eos
hortulanis
comparat
qui
plantant
vel
rigant.
Et
continuo
subiicit
eos
nihil
esse
:
Deum
qui
dat
incrementum,
|