6:240  tis  et  apostolis  exercuisset.  Verum  ut  ad  Pighii  obiectionem  semel  respondeam,  difficile  et  laboriosum  opus  est,  tot  impietatis  monstra,  tantum  impiae  doctrinae  labyrinthum,  tot  [pag.  io]  superstitionum  species,  quae  per  aliquot  saecula  occupaverint  omnium  animos,  quae  tam  altas  radices  egerint,  quae  tam  speciosos  colores  prae  se  ferant,  derepente  profligare  ac  tollere  penitus  e  medio,  praesertim  quum  tota  mundi  potentia  contra  resistat,  et  ferro,  ignibus  omnique  saevitiae  genere  ad  illa  vindicanda  insurgat.  Audax  conatus,  inquit  Pighius.  Non  nego:  temerarium  etiam  confiterer,  si  hominum  opus,  non  Dei  ipsius  foret.  Sed  quum  Paulum  audimus  concionantem  de  potestate  illa  invicta,  quae  ministris  evangelii  data  est,  ad  diruendas  omnes  machinationes,  ad  demolienda  consilia,  ad  omnem  denique  celsitudinem  destruendam,  quae  se  extollit  adversus  cognitionem  Christi  (2  Cor.  10,  4),  animos  colligimus  ut  intrepidi  stemus  contra  hunc  totum  Satanae  apparatum,  quo  sustinetur  papismus.  Ad  delendos  porro  fucos  illos,  quibus  meretricem  suam  ornat  Pighius,  spongia  haec  nobis  semper  in  promptu  est,  nos  minime  totam  antiquitatem  cum  omnibus  sanctorum  placitis  convellere,  quemadmodum  mentitur:  sed  hoc  potius  unum  agere,  ut  quae  temporum  vitio  corrupta  sunt  ac  dissipata,  in  antiquum  statum  redeant.  Reclamat  ille:  nos  sic  rem  habere  contendimus.  Ille  maledictum  quod  in  nos  iacit,  non  probat:  libri  nostri  firmis  et  claris  huius  rei  testimoniis  referti  sunt.  Plausibiles  sunt  istae  calumniae,  quibus  nos  onerat,  dicere  nos  ecclesiam  a  Christo  sponso  suo  fuisse  annos  mille  et  quadringentos  desertam:  ita  nos  facere  mendacem  Christum.  Sed  nebulae  sunt,  quae  solo  flatu  verae  responsionis  evanescunt.  Dicimus  enim  Christum  ecclesiae  suae  fideliter  adfuisse,  et  semper  adfuturum,  sicut  promisit.  Dicimus  ecclesiam  eius  fuisse  virtute  conservatam,  ne  periret:  spiritu  gubernatam,  ne  a  veritate  excideret:  sed  simul  oportuisse  accidere  dicimus,  quod  luculento  Pauli  vaticinio  praedictum  fuerat,  de  horribili  defectione,  quam  non  in  extremo  aliquo  terrae  angulo,  sed  in  universo  orbe  fore  [pag.  l  l  ]  denunciat.  De  futuro  certe  ecclesiae  statu  loquitur,  hoc  est,  qui  postea  sequutus  est.  Dicit  Antichristum  iam  tunc  moliri  arcanum  iniquitatis:  sed  gravius  multo  est,  quod  continuo  subiungit,  fore  scilicet,  ut  palam  grassetur  ac  tyrannidem  exerceat  in  ecclesiam:  neque  tanquam  externus  hostis,  verum  occupato  Dei  sanctuario.  Dum  haec  commemorat,  dicit  venturam  defectionem  (2  Thess.  2,3  seqq.).  Haec  dum  videmus,  sicuti  praedicta  fuerant,  accidisse,  agnoscimus  veracem  Christi  spiritum.  Interea  tamen  suam  Christi  promissioni  constare  fidem  profitemur:  quoniam  in  tanta  clade  suos  mirabiliter  conservarit,  ut  ex  media  morte  salvi  evaderent:  quod  ecclesiam  in  tanto  naufragio  perire  passus  non