1:240
[CO
1.
240]
ille
vero
indigne,
sive
in
capite,
sive
in
fortunis
oppressus,
in
magistratus
fidem
se
conferat,
querimoniam
exponat,
quod
aequum
est
ac
bonum
postulet,
sed
omni
procul
nocendi
vindicandive
libidine,
procul
asperitate
et
odio,
procul
contentionis
ardore;
quin
potius
paratus
suo
cedere
et
quidvis
perpeti,
quam
inimico
in
adversarium
animo
ferri.
Contra,
ubi
animi
malevolentia
suffusi,
corrupti
invidia,
iracundia
incensi,
ultionem
spirantes,
aut
sic
denique
ardore
certaminis
inflammati,
ut
de
caritate
aliquid
remittant,
tota
etiam
iustissimae
causae
actio
non
impia
esse
non
potest.
Nam
hoc
constitutum
esse
axioma
Christianis
omnibus
convenit:
nunquam,
quantumvis
aequam
litem
iuste
tractari
a
quovis
posse,
nisi
pari
adversarium [p.
496]
dilectione
benevolentiaque
prosequatur,
ac
si
iam
amice,
quod
controvertitur
negotium,
transactum
ac
compositum
esset.
Iniecerit
forte
aliquis,
talem
moderationem
adeo
nunquam
in
iudicium
afferri,
ut
instar
sit
prodigii
futura,
si
qua
reperta
fuerit.
Fateor
sane,
ut
sunt
horum
temporum
mores,
rarum
extare
probi
litigatoris
exemplum,
sed
res
tamen
ipsa,
nullius
mali
accessione
inquinata,
bona
esse
et
pura
non
desinit.
Caeterum,
cum
sanctum
esse
Dei
donum
audimus
auxilium
magistratus,
eo
diligentius
cavendum
est,
ne
nostro
vitio
polluatur.
Qui
vero
iudiciarias
omnes
disceptationes
praecise
damnant,
intelligant
se
sanctam
Dei
ordinationem
simul
repudiare,
et
donum,
ex
eorum
genere,
quae
mundis
munda
esse
possint;
nisi
forte
Paulum
flagitii
insimulare
volent,
qui
et
accusatorum
calumnias,
eorum
quoque
vafritiem
et
malitiam
exponendo
a
se
depulit,
et
romanae
civitatis
praerogativam
sibi
in
iudiciis
asseruit,
et
ab
iniquo
praeside
ad
Caesaris
tribunal,
cum
opus
fuit,
provocavit
(Act.
22
et
24.
25).
Nec
obest,
quod
Christianis
omnibus
interdicta
est
vindictae
cupiditas,
quam
et
nos
a
christianis
subselliis
longissime
abigimus
(Deut.
32.
Matth.
5.
Rom.
12).
Nam,
sive
civiliter
contenditur,
non
recta
incedit
via,
nisi
qui
innoxia
simplicitate
rem
suam
iudici,
tanquam
publico
tutori
commendat;
nihil
minus,
quam
mutuam [p.
497]
mali
vicem,
qui
est
vindictae
affectus,
rependere
cogitans.
Sive
capitalis
aut
gravior
aliqua
intenditur
actio,
eum
accusatorem
requirimus,
qui
nullo
ulciscendi
aestu
correptus,
nulla
privatae
iniuriae
offensione
tactus
in
forum
accedat;
sed
in
animo
duntaxat
habens
pernitiosi
hominis
conatus
impedire,
ne
reipublicae
noceant.
Quod
si
vindicem
animum
tollis,
nihil
in
mandatum
illud
[OS
272]
delinquitur,
quo
ultio
Christianis
interdicitur.
At,
non
solum
vindictam
appetere
vetantur,
sed
manum
quoque
Domini
iubentur
expectare,
qui
se
oppressis
et
afflictis
adfuturum
ultorem
pollicetur
(Rom.
12).
Illam
autem
Domini
ultionem
antevertunt,
qui
opem
aut
sibi,
aut
aliis
ferri
a
magistratu
postulant.
|