1:239
[CO
1.
239]
expedit.
Est
regio
quae,
nisi
horrendis
exemplis
in
homicidas
saeviat,
caedibus
statim
et
latrociniis
perdenda
sit.
Est
saeculum,
[OS
270]
quod
poenarum
acerbitatem
augeri
postulet.
Est
gens
in
vitium
quoddam
propensior,
nisi
acerrime
compescatur.
Quam
malignus
fuerit
is,
ac
publico
bono
invidus,
qui
tali
diversitate
offendatur,
ad
retinendam
legis
Dei
observationem
accommodatissima?
Nam
quod
iactatur
a
quibusdam,
fieri
contumeliam
legi
Dei
per
Mosen
latae,
cum
abrogata
illa
novae
aliae
illi
praeferuntur,
vanissimum
est;
neque
enim
aut
aliae
illi
praeferuntur,
dum
magis
probantur,
non
simplici
collatione,
sed
temporum,
loci,
gentis
conditione.
Aut
illa
abrogatur,
quae
nobis
lata
nunquam
fuit,
siquidem
non
eam
Dominus
per
manum
Mosis
tradidit,
quae
in
gentes
omnes
promulgaretur:
sed
cum
iudaicam
gentem,
in
fidem,
patrocinium,
clientelam
suam
suscepisset,
illi
etiam
peculiariter
legislator
esse
voluit.
Ac,
quod
sapientis
legislatoris
erat,
singularem [p.
494]
quandam
eius
rationem
in
ferendis
illis
legibus
habuit.
Superest
nunc
istud
ut
videamus,
quod
postremo
loco
propositum
erat:
quis
legum,
iudiciorum,
magistratuum
usus
ad
communem
Christianorum
societatem
redeat:
quantum
magistratibus
a
privatis
hominibus
deferendum
sit;
quae
obedientia
debeatur.
Plurimis
videtur
supervacaneum
esse
munus
magistratus
inter
Christianos,
quod
scilicet
implorare
pie
non
possint,
utpote
quibus
vindicare,
in
iudicium
postulare,
litigare
vetitum
sit.
At
cum
Paulus
(Rom.
13)
contra
clare
testetur,
ministrum
Dei
nobis
esse
in
bonum,
ex
eo
intelligimus.
Domini
voluntatem
esse,
ut
eius
manu
ac
praesidiis
adversus
flagitiosorum
hominum
improbitatem
et
iniurias
defensi,
quietam
ac
securam
vitam
agamus.
Quod
si
frustra
in
praesidium
nobis
a
Domino
datus
est,
nisi
tali
nobis
beneficio
uti
licet:
satis
apparet,
implorari
quoque
et
appellari
non
impie
posse.
Hic
vero
mihi
cum
duplici
hominum
genere
agendum
est.
Sunt
enim
permulti
qui
tanta
litigandi
rabie
aestuant,
ut
quietem
nunquam
habeant
apud
sese,
nisi
cum
aliis
pugnent.
Lites
vero
ipsas
et
capitali
odiorum
acerbitate
et
insana
vindicandi
nocendique
cupiditate
exequuntur
et
implacabili
pertinacia
persequuntur,
ad
sui
usque
adversarii
ruinam.
Interim,
ne
quid
nisi [p.
49
5]
iure
agere
existimentur,
iudiciorum
praetextu,
talem
perversitatem
defendunt.
At
si
cum
fratre,
iudicio
agere
permissum
est,
non
protinus
odisse
ipsum
licet,
non
furioso
nocendi
studio
in
illum
ferri,
non
pertinaciter
insequi.
Sic
ergo
tales
habeant:
legitima
esse
iudicia,
si
quis
recte
utatur.
Rectum
autem
esse
usum,
tum
actori
agendi,
tum
defendendi
reo;
si
hic
quidem
postulatus
ad
condictum
diem
se
sistit
et
qua
[OS
271]
potest
exceptione
causam
defendit,
citra
acerbitatem,
sed
hoc
tantum
affectu,
ut
quod
suum
est,
iure
tueatur;
|