1:238
[CO
1.
238] [p.
491]
alio
spectabat
quam
qui
optime
servari
posset
ea
ipsa
caritas,
quae
aeterna
Dei
lege
praecipitur,
ab
ipso
tamen
dilectionis
praecepto
distinctum
quiddam
habebat.
Quemadmodum
ergo,
salva
et
incolumi
pietate,
abrogari
potuerunt
caeremoniae,
ita
et
iudiciariis
his
constitutionibus
sublatis,
perpetua
caritatis
officia
et
praecepta
manere
pos-
[OS
269]
sunt.
Quod
si
verum
est
libertas
certe
singulis
gentibus
relicta
est
condendi
quas
sibi
conducere
providerint
leges,
quae
tamen
ad
perpetuam
illam
caritatis
regulam
exigantur,
ut
forma
quidem
varient,
rationem
habeant
eandem.
Nam
barbaras
illas
et
feras
leges,
quales
fuerunt,
quae
fures
honore
prosequebantur,
quae
promiscuos
coitus
permittebant,
aliaeque
multo
tum
foediores
tum
absurdiores,
pro
legibus
habendas
minime
censeo,
quando
quidem
abhorrent
ab
omni
non
iustitia
modo,
sed
humanitate
etiam
et
mansuetudine.
Id
quod
dixi
planum
fiet,
si
in
legibus
omnibus
duo
haec,
ut
decet,
intueamur:
legis
constitutionem,
et
aequitatem,
cuius
ratione
constitutio
ipsa
nititur.
Aequitas,
quia
naturalis
est,
non
nisi
una
omnium
esse
potest;
ideo
et
legibus
omnibus,
pro
negotii
genere,
eadem
proposita
esse
debet.
Constitutiones,
quia
circumstantias
adnexas
habent,
a
quibus
pro [p.
492]
parte
pendeant,
modo
in
eundem
aequitatis
scopum
omnes
pariter
intendant,
diversas
esse
nihil
obest.
Iam
cum
Dei
legem,
quam
moralem
vocamus,
constat
non
aliud
esse,
quam
naturalis
legis
testimonium
et
eius
conscientiae,
quae
hominum
animis
a
Deo
insculpta
est,
tota
huius
de
qua
nunc
loquimur,
aequitatis
ratio
in
ipsa
perscripta
est.
Proinde
sola
quoque
ipsa
legum
omnium
et
scopus
et
regula
et
terminus
sit,
oportet.
Ad
eam
regulam
quaecunque
formatae
erunt
leges,
quae
in
eum
scopum
directae,
quae
eo
termino
limitatae,
non
est
cur
a
nobis
improbentur,
utcunque
vel
a
lege
iudaica,
vel
inter
se
ipsae
alias
differant.
Lex
Dei
furari
prohibet.
Quae
furtis
constituta
fuerit
poena
in
politia
Iudaeorum,
videre
est
in
Exodo
(Exod.
22).
Aliarum
gentium
vetustissimae
leges
furtum
duplo
puniebant.
Quae
postea
secutae
sunt,
discreverunt
inter
manifestum,
et
non
manifestum.
Aliae
ad
exilium
progressae
sunt,
aliae
ad
flagrum,
aliae
denique
ad
capitis
supplicium.
Falsum
testimonium
talionis
poena
inter
Iudaeos
plectebatur
(Deut.
19);
alibi
gravi
tantum
ignominia,
alibi
suspendio,
alibi
cruce.
Homicidium
omnes
pariter
leges
sanguine
ulciscuntur,
diversis
tamen
mortis
generibus.
In
adulteros
alibi
severiores,
alibi
leviores [p.
493]
edictae
sunt
poenae.
Videmus
tamen,
ut
eiusmodi
diversitate
in
eundem
omnes
finem
tendant.
Nam,
uno
simul
ore
poenam
pronuntiant
in
ea
quae
aeterna
Dei
lege
damnata
sunt
facinora
:
nempe
homicidia,
furta,
adulteria,
falsa
testimonia;
sed
in
poenae
modo
non
conveniunt.
Neque
vero
id
necesse
est,
neque
etiam
|