6:236
Verum
antequam
huc
venio,
de
ordine
agendi
meo,
quem
tenere
institui,
paucis
praefari
mihi
necesse
est.
Principio,
non
est
quod
exspectet
lector,
ut
in
respondendo
filum
orationis
Pighianae
sequar.
Nam
si
singula
vellem
minutatim
excutere
et
nihil
relinquere
intactum,
usque
ad
immensam
magnitudinem
excresceret
liber.
Praeterquam
enim
quod
loquendi
profluentiam
habet
ingenitam
1)
a
natura,
in
hoc
etiam
semper
millium
operae
ponit
ac
studii,
ut
quum
sua
magniloquentia
causam
obscuret,
tum
adversarium
longo
ac
volubili
rotatu
verborum
obruat.
Fortassis
etiam
laudem
inde
captat:
quoniam
haec
est;
optima
sese
iactandi
ratio
inter
imperitos,
magnis
clamoribus
et
longa
verborum
congerie
exsultare.
Ego
vero
palmam
hac
in
parte
libenter
illi
concesserim,
vel
sine
certamine
:
siquidem
non
orationis
minus
quam
alvi
profluvium,
pro
vitio
habeo.
Quod
autem
eiusmodi
artificio
ad
causam
obtinendam
nititur,
quasi
verba
fundendo
lectorum
oculos,
velut
sparsis
nebulis,
possit
perstringere,
id
apud
sanos
homines
nimis
infirmum
erit
praesidium.
Rudibus
procul
dubio
et
nullius
iudicii
hominibus
fucum
faciet:
sed
qui
micam
rectae
intelligentiae
habebit,
nihil
morabitur
ampullas
illas,
in
quibus
[pag.
5]
nihil
solidi
reperiet.
Itaque
contentu^
ero
efficere,
ut
perspiciant
omnes
pii,
et
vero
iudicio
praediti
lectores,
Pighium
ex
fulgore
fumum,
2)
me
ex
fumo
dare
lucem,
hoc
est,
quae
a
me
bene
scripta
fuerant,
suis
illum
calumniis
et
malitiosis
cavillis
depravasse:
me
vero
nihil
aliud
quaerere,
nisi
ut
pura
et
simplex
Dei
veritas,
discussis
Satanae
fumis,
eluceat.
Id
enim
satius
fore
puto,
quam
longa
et
supervacua
scriptione
frustra
me
fatigare,
et
simul
esse
lectoribus
molestum.
Est
etiam
alia
causa,
ut
nihil
dissimulem,
quae
me
brevem
esse
cogit.
Constringor
enim
temporis
angustiis,
quando
mihi
vix
duo
menses
usque
ad
nundinas
francfordienses
restant,
quibus
statui,
si
fieri
poterit,
hanc
responsionem
edere.
Atque
utinam
dimidium
eius
temporis
vacuum
mihi
prorsus
et
liberum
ad
scribendum
relinqueretur.
Quamobrem
veniam
meae
festinationi
dabunt
lectores,
sicubi
levius
ea
transcurram,
quae
longiorem
meditationem,
et
magis
exquisitam
diligentiam
requirebant.
Quod
si
mihi
quispiam
vetus
illud
ac
vulgare
dicterium
obiiciat,
ineptum
esse
culpam
deprecari,
qua
potuerim
carere,
si
voluissem,
in
promptu
est
responsio:
primum
me
officii
necessitate
compelli,
ut
Dei
veritatem
sustineam
ac
defendam,
ubi
domi
meae
oppugnatur:
deinde
me
sic
raptim
scripturum,
ut
tamen
utilis
in
publicum
futurus
sit
labor,
nec
a
cau-
1)
Sic
scribimus
cum
Beza
et
Amst
Princeps
habet:
genitam;
Gallasius:
*im
genitam;
Gallus
omittit:
(il
a
de
nature
un
babil
qui
coule).
2)
fumum,
om.
princeps.
|