1:230  [CO  1.  230]  immanem  esse  barbariem,  cuius  usus  non  minor  inter  homines,  quam  panis,  aquae,  solis  et  aeris;  dignitas  quidem  multo  etiam  praestantior.  Non  enim  (quae  illorum  omnium  commoditas  est)  huc  spectat  duntaxat,  ut  spirent  homines,  edant,  bibant,  foveantur [p. 474]  (quanquam  haec  certe  omnia  complectitur,  dum  efficit  ut  simul  vivant),  non  tamen,  inquam,  huc  spectat  solum:  sed  ne  idololatria,  ne  in  Dei  nomen  sacrilegia,  ne  adversus  eius  veritatem  blasphemiae  aliaeque  religionis  offensiones  publicae  emergant,  ac  in  populum  spargantur;  ne  publica  quies  perturbetur,  ut  suum  cuique  salvum  sit  et  incolume,  ut  innoxia  inter  se  commercia  homines  agitent,  denique  ut  inter  Christianos  publica  religionis  facies  existat,  inter  homines  constet  humanitas.  Nec  quemquam  moveat,  quod  recte  constituendae  religionis  curam  ad  hominum  politiam  nunc  refero,  quam  extra  hominum  arbitrium  posuisse  supra  videor.  Siquidem  nihilo  hic  magis,  quam  antea,  leges  de  religione  ac  Dei  cultu  hominibus  suo  arbitrio  ferre  permitto,  cum  politicam  ordinationem  probo,  quae  in  hoc  incumbit,  ne  vera  religio,  quae  Dei  lege  continetur,  palam  publicisque  sacrilegiis  impune  violetur  ac  conspurcetur.  Verum  ipsa  ordinis  perspicuitate  adiuti  lectores,  melius  quid  de  toto  genere  politicae  administrationis  sentiendum  sit,  assequentur,  si  eius  partes  seorsum  pertractemus.  Sunt  autem  tres:  magistratus,  qui  praeses  est  legum  ac  custos;  leges  secundum  quas  ipse  imperet;  populus,  qui  legibus  regatur  et  magistratui  pareat.  Videamus  ergo  primum [p. 475]  de  ipsa  magistratus  functione,  num  legitima  sit  a  Deo  probata  vocatio,  quale  officium,  quanta  potestas;  deinde,  quibus  instituenda  sit  legibus  christiana  politia;  tum  postremo,  quis  legum  usus  ad  populum  redeat,  quae  magistratui  obedientia  debeatur.  Magistratuum  sanctionem  non  modo  sibi  probari,  acceptamque  esse  testatus  est  Dominus,  sed  honorificentissimis  insuper  elogiis  eius  dignitatem  prosequutus,  mirifice  nobis  [OS  261]  commendavit.  Ut  pauca  commemorem:  quod  dii  nuncupantur,  quicunque  magistratum  gerunt,  ne  in  ea  appellatione  leve  inesse  momentum  quis  putet,  qua  significantur,  mandatum  a  Deo  habere,  divina  autoritate  praediti,  ac  omnino  Dei  personam  sustinere,  cuius  vices  quodammodo  agunt.  Non  meum  hoc  est  cavillum,  sed  Christi  interpretatio.  Si  scriptura,  inquit  (Ioan.  10),  eos  vocavit  Deos,  ad  quos  verbum  Dei  factum  est.  Quid  hoc  est,  nisi  demandatum  illis  esse  a  Deo  negotium,  ut  illi  in  suo  munere  serviant;  et  (quod  iudicibus  suis  dicebant  Moses  et  Iosaphat  (Deut.  1.  2  Par.  19),  quos  per  singulas  civitates  Iuda  constituebant)  iudicium  exerceant  non  pro  homine,  sed  pro  Deo?  Eodem  pertinet,  quod  sapientia  Dei  per  os  Solomonis  (Prov.  8)  affirmat:  suum  esse  opus,  quod  reges  regnant  et  consiliarii  decernunt  iusta;  quod  princi-  15*