45:23  23  HARMONIA  EVANGELICA.  24  similem  in  animo  dubitationem  fovisset?  et  eius  verba  clare  demonstrant,  quam  non  fuerit  spes  eius  suspensa  vel  ambigua.  Nam  quum  dicit,  Dominum  sio  fecisse,  diserte  et  intrepide  praedicat  notam  eius  gratiam.  Duplex  autem  potuit  esse  latendi  causa:  prior,  ne  Dei  miraculum,  priusquam  conspicuum  esset,  variis  exponeret  hominum  sermonibus,  ut  saepe  de  operibus  Dei  temere  parumque  honorifice  gartire  solet  mundus.  Altera,  ut,  quum  subito  gravidam  cernerent  homines,  magis  excitarentur  ad  laudandum  Deum.  Nam  quae  paulatim  emergunt  Dei  opera,  progressu  ipso  aaepe  apud  nos  vilescunt.  Non  ergo  sua  causa  latuit  Elisabeth,  sed  aliorum  magis  respectu.  25.  Sic  mihi  fecit  Dominus.  Privatim  celebrat  Dei  bonitatem,  dooec  maturum  adveniat  eius  publicandae  tempus.  Credibile  est,  scripto  edoctam  suisse  a  marito  de  sobole  promissa,  quo  certius  et  alacriore  animo  Deum  huius  beneficii  autorem  praedicat,  idque  confirmat  paroximis  verbis,  quando  respexit,  ut  tolleret  probrum  meum.  Sterilitatis  enim  causam  fuisse  ootat,  quod  tunc  aversus  fuisset  Dei  favor.  Inter  terrenas  Dei  benedictiones  hanc  praecipue  commemorat  scriptura,  quod  Deus  sobole  nos  dignetur:  et  merito.  Nam  si  eius  benedictio  est  brutorum  animalium  foecunditas,  quo  excellentior  est  generis  humani  propagat^  eo  maiore  in  gratia  reputanda  est  hominum  foecunditas.  Nec  vero  exiguus  est  aut  vulgaris  honor,  quod,  quum  Deus  solus  sit  et  censeri  mereatur  pater,  terrae  filios  in  huius  nominis  societatem  admittit.  Sedulo  igitur  tenenda  est  doctrina,  quod  liberi  sint  haereditas  a  Deo  obvenieas,  et  munus  eius  fructus  ventris  (Psal.  127,3).  Sed  altius  respexit  Elisabeth,  quia  praeter  consuetum  naturae  ordinem  sterilis  et  vetula  singulari  miraculo  conceperat.  Ut  auferret  probrum  meum.  Non  sine  causa  probri  loco  semper  habita  fuit  sterilitas,  quum  uteri  benedictio  inter  praecipua  divini  amoris  testimonia  numeretur.  Quidam  hoc  veteri  populo  speciale  fuisse  putant,  quia  ex  semine  Abrahae  procreandus  esset  Christus.  Atqui  hoc  ad  solam  tribum  Iuda  spectabat.  Rectius  alii,  quod  fausta  felixque  esset  populi  sancti  multiplicatio,  sicuti  Abrahae  dictum  fuerat,  Erit  semea  tuum  sicut  arena  maris,  et  stellae  coeli.  Caeterum  coniungi  inter  se  debent  universalis  benedictio,  quae  ad  totum  genus  humanum  extenditur,  et  promissio  Abrahae  data,  quae  ecclesiae  Dei  peculiaris  est  (Gen.  13,  15).  Discant  igitur  parentes  pro  susceptis  liberis  Deo  grati  esse,  qui  autem  sobole  privantur,  hac  in  parte  se  humiliari  agnoscant.  Probrum  vero  hoc  ad  homines  restringit  Elisabeth,  quia  temporalis  est  castigatio,  oh  quam  nihil  nobis  in  regno  coelorum  decedit.