1:228
[CO
1.
228]
et
ignorantia,
tam
corrupta
opinione,
tamque
pertinaci
studio
antehac
in
caeremoniis
haeserunt
ecclesiae,
ut
vix
satis
repurgari
a
prodigiosis
illis
superstitionibus
queant,
quin
multa
caeremoniae
tollantur,
nec
abs
re
olim
forte
institutae
et
nulla
per
se
impietate
aut
vitio
notabiles,
quibus
defendendis
obstinate
insistere,
nocentissimum
fuerit
studium.
Si
quis
enim
ipsas
per
se
censeri
velit,
iam
confessi
sumus,
nihil
habere
mali.
At
si
suis
circumstantiis
aestimentur,
apparebit
tantum
e
caeremoniarum
abusu
hominum
animis
errorem
insedisse,
ut
non
facile
emendari
possit,
nisi
subductis
e
conspectu
spectaculis,
quae
novam
subinde
errandi
materiam [p.
470]
suggerunt.
Sic
spiritus
sancti
testimonio
laudatus
est
Ezechias
(2
Reg.
18),
quod
serpentem
aeneum
exciderit,
qui
iussu
Domini
a
Mose
fuerat
erectus
et
quem
in
divini
beneficii
μνημόσυνον,
servari
malum
non
erat,
nisi
populi
idololatriae
servire
coepisset.
Verum,
cum
rationem
corrigendae
impietatis
aliam
optimus
rex
non
haberet,
non
minore
causa
confregit,
quam
a
Mose
erectus
fuerat.
Sunt
enim
curanda
perversa
hominum
iudicia,
non
secus
ac
aegri
collapsique
stomachi,
quibus
cibi
coctione
paulum
difficiles
adimuntur,
qui
sanis
innoxii
futuri
erant.
Porro,
cum
duplex
in
homine
regimen
superius
statuerimus,
et
de
altero
illo,
quod
in
anima
seu
interiori
homine
residet,
aeternamque
vitam
respicit,
satis
iam
multa
verba
fecerimus,
de
altero
etiam,
quod
ad
instituendam
civilem
duntaxat
externamque
morum
iustitiam
pertinet,
non
nihil
ut
disseramus,
locus
hic
appetit.
Principio,
antequam
in
rem
ipsam
ingredimur,
tenenda
illa
est
distinctio
ante
a
nobis
posita,
ne,
quod
multis
vulgo
accidit,
haec
simul
duo
imprudenter
permisceamus,
quae
diversam
prorsus
rationem
habent.
Illi
enim
cum
in
evangelio
promitti
libertatem
audiunt,
quae
nullum
inter
homines
regem,
nullumque
magistrum
agnoscat,
sed
in
Christum
unum
intueatur,
nullum
libertatis [p.
471]
suae
fructum
capere
se
posse
putant,
quamdiu
aliquam
supra
se
eminere
potestatem
vident.
Itaque
nihil
fore
salvum
existimant,
nisi
totus
in
novam
faciem
orbis
reformetur,
ubi
nec
iudicia
sint,
nec
leges,
nec
magistratus
et
si
quid
simile
est
quod
officere
suae
libertati
opinantur.
At
vero,
qui
inter
corpus
et
animam,
inter
praesentem
hanc
fluxamque
vitam
et
futuram
illam
aeternamque
discernere
noverit,
neque
difficile
intelliget,
spirituale
Christi
regnum
et
civilem
ordinationem,
res
esse
plur-
[OS
259]
imum
sepositas.
Cum
ergo
iudaica
illa
sit
vanitas,
Christi
regnum
sub
elementis
huius
mundi
quaerere
ac
includere,
nos
magis,
quod
perspicue
scriptura
docet,
spiritualem
esse
fructum
cogitantes,
qui
ex
Christi
beneficio
colligitur,
totam
hanc
libertatem,
quae
in
ipso
nobis
promittitur
atque
offertur,
meminerimus
|