50:217
217
CAPUT
III.
218
invocandum
:
ita
mediator
semper
fuit
omnis
doctrinae:
quia
per
ipsum
semper
Deus
se
hominibus
patefecit.
Et
hoc
nominatim
exprimere
voluit,
ut
discerent,
Galatae,
eundem,
qui
fundamentum
sit
gratuiti
foederis,
primas
etiam
tenuisse
in
lege
promulganda.
20.
Porro
mediator
unius
non
est.
Tametsi
hic
nonnulli
de
duplici
Christi
natura
philosophantur,
quasi
Paulus
intellexisset,
non
unius
essentiae:
tamen
de
ipsis
contrahentibus
Paulum
loqui,
nemo
sani
iudicii
dubitat.
Atque
ita
communiter
exponunt,
non
esse
locum
mediatori,
nisi
dum
una
pars
cum
altera
negotium
habet.
Quorsum
autem
hanc
sententiam
inseruerit,
fere
in
suspenso
relinquunt:
quum
tamen
locus
sit
dignus
singulari
observatione.
Potest
autem
esse
prolepsis,
qua
Paulus
occupet
impiam
cogitationem
de
mutatione
divini
consilii.
Diceret
enim
quispiam
apud
se:
Ergo
quemadmodum
pacta
sua
retractare
solent
homines,
quorum
ipsos
poenitet
:
ita
etiam
factum
est
de
pactis
Dei.
Si
illum,
quem
dixi,
sensum
sequaris,
tum
Paulus
priore
membro
fateretur
homines
quidem,
qui
varii
sunt
et
instabiles,
caput
unum
in
hoc
contractu
facere,
sed
tamen
Deum
nihilominus
manere
unum,
hoc
est
sibi
constare,
neque
nutare
pro
hominum
inconstantia.
Caeterum
quum
propius
omnia
intueor,
potius
diversitatem
hic
notari
arbitror
inter
Iudaeos
et
gentiles.
Non
unius
ergo
mediator
est
Christus,
quia
diversa
est
conditio
eorum
quibuscum
Deus,
ipsius
auspiciis,
paciscitur
quod
ad
externam
personam.
Verum
Paulus
inde
aestimandum
Dei
foedus
negat,
quasi
secum
pugnet
aut
varium
sit
pro
hominum
diversitate.
Nunc
clara
sunt
verba.
Sicuti
olim
Iudaeis
Deum
conciliavit
Christus
in
foedere
paciscendo:
ita
nunc
gentium
est
mediator.
Multum
a
Iudaeis
differunt
gentes:
nam
per
circumcisionem
et
caeremonias
interposita
est
maceries.
Illi
propinqui
Deo
fuerunt,
quum
gentes
essent
remotae.
Non
tamen
propterea
Deus
sibi
constare
desinit.
Hoc
fit
dum
Christus
eos,
qui
prius
inter
se
dissedebant,
ad
unum
Deum
adducens,
facit
etiam
ut
in
unum
corpus
coalescant.
Unus
ergo
Dens,
quia
semper
manet
sui
similis,
ac
perpetuo
tenore
fixum
tenet
ac
statum,
quod
semel
decrevit.
21.
Lexne
igitur.
Quamquam,
cognita
certitudine
ac
constantia
divini
propositi,
simul
constitui
necesse
est,
non
esse
contraria
quae
ab
ipso
manant:
tamen
solvendus
fuit
hic
nodus,
propter
speciem
repugnantiae,
quae
inter
lege
met
foedus
gratiae
apparet.
Potest
etiam
esse
exclamatio,
qua
Paulus,
sublata
dubitatione
contradictionis,
quasi
evicta
causa,
exclamet,
inserens
ex
superioribus,
tanquam
indubium
:
Quis
nunc
audeat
dissidium
fingere
inter
legem
et
promissiones?
Neque
tamen
hoc
impedit
quin
Paulus
hic
difficultates,
quae
adhuc
occurrere
|