50:215
215
EPIST.
PAULI
AD
GALATAS
216
rali
loqui,
sed
de
toto
Mosis
ministerio
:
quod
quidem
Mosis
erat
proprium.
Id
autem
erat
praescribere
vivendi
regulam
et
caeremonias,
quibus
se
in
Dei
cultu
exercerent,
promissiones
deinde
adiungere
et
minas.
Quod
autem
multae
promissiones
de
gratuita
Dei
misericordia
et
de
Christo
inclusae
sunt
illic,
quae
ad
fidem
pertinent:
hoc
est
quasi
accidentale
et
aliunde
accersitum,
quatenus
lex
cum
doctrina
gratiae
confertur.
Memineris
ergo,
hanc
esse
summam
quaestionis:
cur
facta
promissione
demum
supervenit
Moses
cum
nova
illa
pactione
:
Qui
fecerit
haec,
vivet
in
ipsis,
maledictus
autem
qui
non
impleverit
omnia:
an
ut
aliquid
melius
et
perfectius
afferret?
19.
Transgessionum
causa.
Multiplex
est
legis
usus:
sed
Paulus
eum
solum
attigit,
qui
praesenti
causae
serviebat.
Neque
enim
illi
propositum
erat
disserere
quot
modis
lex
prosit
hominibus.
Cuius
rei
monendi
sunt
lectores.
Video
enim
plerosque
hallucinari
quod
nullam
aliam
legis
utilitatem
agnoscunt,
quam
quae
hic
notatur.
Atqui
Paulus
ipse
alibi
(2.
Tim.
3,
16)
praecepta
legis
accommodat
ad
doctrinam
et
exhortationes.
Non
est
igitur
plena
haec
definitio
de
usu
legis:
ac
perperam
faciunt
qui
nihil
aliud
agnoscunt
in
lege.
Quid
autem
hoc
significat
transgressionum
causa?
Sic
quidem
etiam
philosophi
loquuntur,
quod
lex
coercendis
maleficiis
sit
condita.
Sic
habet
vetus
proverbium,
ex
malis
moribus
ortas
esse
bonas
leges.
Verum
altior
est
Pauli
sensus,
quam
verba
prae
se
ierant.
Legem
enim
latam
fuisse
intelligit
ut
transgressiones
palam
faceret:
eoque
modo
homines
cogeret
ad
agnitionem
sui
reatus.
Nam
ut
naturaliter
sibi
facile
ignoscunt,
nisi
urgeantur
a
lege,
sopitas
habent
conscientias.
Hinc
illud
Pauli:
Ante
legem
tametsi
peccatum
esset
in
mundo,
non
tamen
imputabatur
(Rom.
5,
13).
Venit
igitur
lex,
quae
dormientes
expergefecit.
Nam
haec
vera
est
ad
Christum
praeparatio.
Per
legem,
inquit,
ad
Rom.
cap.
3,
20,
cognitio
peccati.
Cur?
ut
peccatum
fieret
supramodum
peccans.
Sic
enim
respondet
cap.
7,
13.
Transgressionum
ergo
causa
lex
posita
est,
ut,
eas
detegeret:
vel
(quemadmodum
loquitur
ad
Rom.
cap.
5,
20)
abundare
faceret.
Torquet
haec
loquutio
Originem:
sed
frustra.
Quid
enim
absurdi
est,
si
Deus
conscientias
ad
tribunal
suum
citat,
ut
reatu
humilientur,
quae
alioqui
sibi
in
malis
suis
placerent?
si
torporem
excutit,
qui
obruebat
omnem
iudicii
sui
sensum?
si
peccatum,
quod
instar
furis
in
caverna
hypocriseos
latebat,
in
lucem
protrahit?
Si
quis
excipiat:
Quum
lex
regula
sit
pie
et
recte
vivendi,
cur
potius
transgressionum,
quam
obedientiae
causa
posita
dicitur?
Respondeo,
utcunque
veram
iustitiam
demonstret,
tamen
in
hac
naturae
corruptione
nihil
quam
augeri
transgressiones
eius
doctrina,
donec
accedat
spiritus
rege-
|