9:21
21
DOCTRINAE
DE
SACRAMENTIS.
22
Iam
vero
quam
sollicite
ex
altera
parte
cavenda
sit
superstitio,
1)
non
modo
aetatum
omnium
experientia
docet,
sed
unumquemque
nostrum
propria
ruditas
[pag.
31]
convincit.
Nam
ut
in
terram
nobis
proclive
est
ingenium,
sponte
nos
ad
se
plus
satis
externa
elementa
rapiunt,
quamvis
non
hyperbolice
ornentur.2)
Ubi
vero
accedit
immodica
commendatio,
vix
se
a
pravo
et
vitioso
reverentiae
excessu
continet
centesimus
quisque.
Ita
et
illis
perperam
affigitur
salutis
fiducia,
et
quod
unius
Dei
proprium
erat,
indigne
ad
illa
transfertur.
Qua
in
re
plus
quam
caeca
est
istorum
qui
nobis
obtrectant
pervicacia.
Nam
quum
adversus
papistas
vociferari
cogantur,
ne
quis
ipsos
nobis
putet
subscribere,
rem
ipsam3)
clare
definire
non
audent:
imo
ne
ad
rectam
moderationem
descendant,
se
ipsos
data
opera
impediunt
et
suspensos
relinquunt
lectores.
Ac
ne
frustra
conqueri
videar,
brevi
explicatione,
quam
nibil
sit
in
scripto
nostro
dignum
reprehensione,
nunc
patefaciam.
Ut
superstitioni
obviam
iremus,
primo
loco
diximus
stulte
eos
facere
qui
ad
nuda
tantum
signa,
ac
non
potius
ad
promissiones
illis
annexas,
respiciunt.
Quibus
verbis
nihil
aliud
voluimiiia,
quam
quod
omnium
consensu
vere
et
scite
Augustinus
docet,4)
tum
demum
ex
elementis
sacramenta
exstare,
dum
verbum
aceedit,
non
quia
profertur,
sed
quia
creditur.
Atque
hanc
esse
causam
cur
mundos
pronunciet
apostolos
Christus
propter
verbum
quod
ab
ipso
audierant,
non
propter
baptismum
quo
loti
erant.
Nam
si
visibiles
figurae,
quae
pro
sacramentis
ingeruntur
sine
verbo,
non
tantum
ieiuna
sunt
et
mortua
elementa,
sed
noxiae
praestigiae,
quid
aliud
est
sacramenti
intuitus,
ubi
promissio
non
attenditur,
nisi
mera
illusio?
Certe
si
quis
oculos
tantum
illuc
afferat6)
clausis
auribus,
[pag.
32]
nihil
a
profanis
gentium
mysteriis
different.
Nam
etsi
ex
vetustis
gentium
ritibus
plurimos
a
sanctis
patribus
fatemur
originem
habuisse,
quia
tamen
vacui
doctrina
nihil
purae
fidei
retinebant,
degeneres
et
corruptos
merito
fuisse
dicimus.
Atque
omnino
sic
res
habet:
nisi
promissione
condiatur
signum,
per
se
insipidum,
nihil
proderit.
6)
Quid
enim
aget
mortalis
homo
et
terrenus
aquam
fundendo
in
eorum
capita
quos
baptizat,
nisi
e
sublimi
pronunciet
Christus,
se
animas
sanguine
suo
abluere
et
spiritu
renovare?
Quid
totus
coetus
piorum
pauxillum7)
vini
et
panis
gus-
1)
Add,
en
magnifiant
par
trop
les
sacremens.
2)
sans
que
nous
soyons
abusez
d'ailleurs
et
qu'on
nous
esblouisse
les
yeux
par
les
hauts
tiltres
qu'on
attribuera
aux
sacremens.
3)
leur
intention.
4)
Homil,
in
Ioann.
80.
5)
Add.
pour
speculer.
6)
il
n'y
a
ne
sel
ne
sausse,
comme
on
dit.
7)
trois
gouttes.
|