52:189  189  CAPUT  I.  190  ties  bonis  male,  et  malis  bene  est.  Putamus  enim  fortuito  volvi  mundum,  nullamque  Deo  gubernationem  relinquimus.  Hinc  fit  ut  corda  hominum  occupet  impietas  et  contemptus,  ut  inquit  Solomo  :  nam  qui  indigne  aliquid  patiuntur,  vel  Deum  incusant,  vel  non  putant  ab  eo  curari  res  hominum.  Audimus  quid  Ovidius  dicat,  Sollicitor  nullos  esse  putare  deos1).  Imo  fatetur  David  (Psal.  73,  2),  propterea  quod  res  ita  confusas  in  mundo  videbat,  pedem  suum  quasi  in  lubrico  fere  lapsum  esse.  Contra  impii  successu  magis  insolescunt,  quasi  nulla  scelerum  poena  eos  maneret:  quemadmodum  Dionysius  in  prospera  navigatione  deos  iactabat  sacrilegis  esse  amicos.  Denique  quum  videmus  impune  grassari  impiorum  saevitiam  adversus  innoxios,  sensus  carnis  statuit  nullum  esse  Dei  iudicium,  nullas  scelerum  esse  poenas,  nullam  iustitiae  esse  mercedem.  Paulus  autem  exadverso  pronuntiat,  quum  Deus  ita  ad  tempus  impiis  parcit,  et  ad  suorum  iniurias  dissimulat,  velut  in  speculo  nobis  ostendi  futurum  eius  iudicium.  Nam  istud  pro  confesso  sumit,  fieri  non  posse  quin  Deus,  ut  aequus  est  iudex,  quietem  aliquando  restituat  miseris  qui  iniuste  nunc  vexantur  :  et  piorum  oppressoribus  praemium  rependat  quod  meriti  sunt.  Ergo  si  tenemus  hoc  fidei  principium,  quod  Deus  sit  iustus  mundi  iudex,  ac  eius  officium  sit  mercedem  cuique  secundum  opera  sua  rependere:  hoc  alterum  sine  controversia  sequetur,  praesentem  axaCcav  esse  demonstrationem  iudicii  quod  nondum  apparet.  Nam  si  iustus  est  mundi  iudex  Deus,  restitui  oportet  quae  nunc  sunt  confusa:  atqui  nihil  magis  inordinatum  quam  impios  impune  molestos  esse  bonis,  et  effraeni  violentia  grassari:  bonos  autem  nulla  sua  noxa  crudeliter  vexari.  Hinc  colligere  promptum  est,  Deum  aliquando  conscensurum  tribunal,  ut  statum  huius  mundi  corrigat  in  melius.  Proinde  sententia  illa  quam  subiicit,  iustum  esse  Deo  reddere  afflictionem,  et  caetera;  fundamentum  est  eius  doctrinae,  quod  Deus  futuri  iudicii  signa  ostendat,  quum  nunc  abstinet  ab  officio  iudicis.  Et  eane  si  nunc  res  tolerabilem  in  modum  essent  compositae,  ut  agnosci  posset  absolutum  Dei  iudicium  :  eiusmodi  temperamentum  nos  in  terra  detineret.  Deus  itaque  ut  nos  excitet  ad  spem  futuri  iudicii,  nunc  tantum  aliqua  ex  parte  mundum  iudicat.  Multa  quidem  documenta  edit  sui  iudicii:  sed  ita  ut  nos  cogat  longius  spem  nostram  extendere.  Insignis  certe  locus,  quia  docet  quemadmodum  excitandae  sint  mentes  nostrae  ab  omnibus  mundi  obstaculis,  quoties  aliquid  adversi  patimur:  nempe  ut  in  mentem  nobis  veniat  iustum  Dei  iudicium,  quod  nos  extra  hunc  mundum  tollet.  Ita  mors  nobis  erit  vitae  imago.  Digni  habeamini.  Non  tanti  sunt  ullae  perse-  *)  Amor.  III  9,  36.