51:186
sios,
quibus
non
vulgarem
pietatis
laudem
ante
tribuerat.
Sed
nunquam
eousque
progressi
sunt
fideles,
quin
adhuc
crescendum
sit.
Summa
itaque
piorum
in
hac
vita
perfectio
est
proficiendi
studium.
Eiusmodi
confirmationem
testatur
opus
esse
spiritus:
unde
sequitur,
non
esse
ex
propria
hominum
facultate.
Nam
sicut
a
spiritu
Dei
est
omnis
boni
initium,
ita
et
incrementa:
deinde
acceptam
fert
Dei
gratiae,
quum
utitur
verbo
donandi.
Quod
minime
admittunt
papistae,
quum
dicunt,
secundas
gratias
nobis
retribui:
prout
quisque
meritus
fuerit,
prima
gratia
bene
utendo.
Nos
vero
cum
Paulo
agnoscamus
donum
esse
gratiae
Dei,
non
tantum
quod
coepimus
bene
currere,
sed
quod
progredimur:
non
tantum
quod
renati
sumus,
sed
quod
in
dies
magis
augemus
Et
quo
apertius
Dei
gratiam
asserat,
dicit,
secundum
divitias
gloriae
suae.
Quod
bifariam
potest
exponi,
vel,
secundum
divitias
suas
gloriosas,
ut
genitivus
valeat
epithetum,
pro
usu
linguae
hebraicae:
vel,
secundum
gloriam
suam
opulentam
et
copiosam.
Ita
nomen
gloriae
pro
misericordia
positum
erit:
quemadmodum
capite
1,6:
hic
secundus
sensus
magis
arridet.
In
hominem
interiorem.
Homo
interior
Paulo
animam
significat,
et
quidquid
ad
spiritualem
animae
vitam
pertinet:
sicut
exterior
corpus
cum
suis
appendicibus:
hoc
est
sanitate
corporis,
honoribus,
divitiis,
aetatis
flore,
gratia,
et
quidquid
tale
est.
Secundae
ad
Corinthios
4,
16,
Si
exterior
homo
noster
corrumpitur,
interior
renovatur
de
die
in
die.
Hoc
est,
si
mundo
cadimus,
hoc
facit
ut
magis
ac
magis
in
nobis
vigeat
spiritualis
vita.
Non
ergo
vult
Paulus
roborari
sanctos,
ut
in
mundo
excellant
et
floreant,
sed
ut
Dei
virtute
fortes
sint
eorum
animae,
quod
ad
regnum
Dei.
17.
Ut
inhabitet
Christus.
Declarat
quale
sit
interioris
hominis
robur.
Nam
quum
in
Christo
pater
omnium
donorum
plenitudinem
reposuerit:
qui
Christum
habet
in
se
manentem,
ei
nihil
deest.
Falluntur
ergo,
qui
aliter
spiritum
Dei
se
posse
adipisci
sperant,
quam
dum
adepti
sunt
Christum.
Quemadmodum
rursus
stulta
est
ac
praepostera
eorum
imaginatio,
qui
Christum
percipi
a
nobis
posse
somniant
absque
spiritu.
Atqui
utrumque
tenendum
est,
eatenus
nos
fieri
spiritus
sancti
participes,
quatenus
Christo
communicamus:
quia
non
alibi
invenietur
spiritus
quam
in
Christo,
super
quem
dicitur
propterea
requievisse:
nec
Christum
a
spiritu
suo
posse
divelli,
ut
sit
quasi
mortuus
et
vacuus
sua
virtute.
Bene
ergo
Paulus
eos
spirituali
Dei
virtute
pollere
definit,
in
quibus
Christus
habitat.
Partem
etiam
designat,
ubi
legitima
est
Christi
sedes,
nempe
cor:
ut
sciamus,
non
satis
esse
si
in
lingua
versetur,
aut
in
cerebro
volitet.
Modum
praeterea
exprimit,
quo
tantum
bonum
obtinetur.
Habitet,
inquit,
per
fidem.
Praeclara
|