51:181  181  CAPUT  III.  182  tulit,  ut  sim  apostolus  gentium,  non  mea  dignitate,  sed  eius  gratia.  Nolite  etiam  respicere  qualis  fuerim:  nam  Domini  est  homines  nihili  extollere.  Haec  est  potentiae  eius  efficacia,  ex  nihilo  grande  aliquid  efficere.  8.  Mihi  omnium  sanctorum.  Se  ac  sua  omnia,  quantum  potest,  extenuat:  ut  Dei  gratiam  altius  evehat,  et  simul  hac  confessione  praeveniat  adversarios  in  obiectionibus  quas  contra  afferre  poterant,  quisnam  hic  est,  ut  reliquis  omnibus  Deus  ipsum  praetulerit?  Quibus  dotibus  alios  excellebat,  ut  prae  omnibus  delectus  fuerit  ?  Tollit  ergo  omnem  dignitatis  et  virtutum  comparationem,  dum  se  minimum  omnium  fuisse  fatetur.  Neque  vero  simulate  loquitur,  quum  ita  se  deiicit:  quemadmodum  plerique  fictam  humilitatem  prae  se  ferunt,  quum  intus  in  animis  turgeant:  et  verbo  se  minimos  fatentur,  quum  tamen  summi  haberi  velint,  seque  summo  honore  dignos  putent.  Ex  animo  Paulus  suam  parvitatem  agnoscit.  Imo  alibi  longe  deiectius  de  se  loquitur,  Indignus  qui  vocer  apostolus,  priore  ad  Corinthios  15,  9.  Item,  quum  se  ex  peccatoribus  primum  facit,  1  ad  Timotheum  1,15.  Verum  observemus,  dum  se  facit  omnium  abiectissimum,  eum  reputare  qualis  sit  ex  se  ipso  et  seorsum  a  gratia  Dei:  ac  si  diceret,  suam  vilitatem  non  fuisse  impedimento  quominus,  aliis  praeteritis,  designaretur  gentium  apostolus.  Nam  quum  sibi  datum  fuisse  dicit,  peculiare  donum  significat:  quia  comparative  loquitur,  non  quod  solus  ad  hoc  munus  obeundum  fuerit  electus,  sed  quia  inter  gentium  doctores  primas  tenebat:  quo  iure  etiam  alibi  hunc  titulum  quasi  peculiarem  usurpat.  Per  impervestigabiles  Christi  divitias  intelligit  immensos  et  incredibiles  gratiae  thesauros,  quibus  gentes  Deus  praeter  spem  repente  dignatus  fuerat  Quo  admonet  quam  cupide  evangelium  amplecti,  quantoque  in  pretio  habere  Ephesii  debeant  De  quo  diximus  in  Epistola  ad  Galatas  capite  2,  15.  Et  certe  ut  communem  habebat  apostolatus  functionem  cum  reliquis:  ita  proprius  hic  erat  eius  honor,  gentibus  destinatum  esse  apostolum.  Quae  sit  communio  mysterii.  Communionem  appellat  promulgationem:  quum  scilicet  Deus  homines  consilii  sui,  quod  ante  occultum  habuerat,  vult  fieri  participes.  Et  utitur  apta  similitudine,  quum  dicit  ^eoTIaat  Tuavxac,  quasi  plena  luce  affulgeat  Dei  gratia  in  suo  apostolatu.  Quod  absconditum  fuit  in  Deo.  Vitat  odium  novitatis,  sicuti  iam  prius.  Nominatim  autem  in  Deo  fuisse  absconditum  pronuntiat,  ut  occurrat  hominum  temeritati,  qui  indignum  esse  putant,  quidquam  a  se  ignorari.  Quasi  vero  non  sit  in  arbitrio  Dei,  recondita  penes  se  habere  sua  consilia,  donec  ea  communicare  velit  hominibus.  Quae  vero  ista  est  arrogantia,  imo  insania,  non  concedere  Deo  ut  plus  sapiat  quam  nos?  Quare  meminerimus,  repri-