37:18
sacrificiis
Deum
promereri.
Quod
quidem
verum
est:
sed
spectandum
est
consilium
prophetae,
sicuti
iam
dictum
est,
ut
ad
maiorem
fiduciam
Iudaeos
animet,
omnia
nihili
prae
Deo
esse
ostendit.
17.
(Omnes
gentes.)
Repetit
quod
dixerat,
in
manu
et
arbitrio
Dei
esse
simul
ac
visum
fuerit
abolere
cunctas
gentes
:
imo
dum
permanent
in
suo
statu,
coram
eo
censeri
quasi
nihilum.
Sed
absurdum
videtur
quod
gentes
nihil
esse
dicit:
quoniam
creatae
sunt
a
Deo,
ut
aliquid
essent.
Respondeo,
hoc
dici
per
comparationem:
quando
ea
est
pravitas
humani
ingenii,
ut
obscuret
Dei
maiestatem,
atque
ea
extollat
quae
Deo
cedere
debuerant.
Quum
ergo
ad
certamen
illud
ventum
est,
secure
pronuntiare
possumus,
nihili
esse
quidquid
cum
Deo
comparatur.
Nec
loquitur
simpliciter
Isaias
de
hominum
natura,
qualis
a
Deo
condita
est:
sed
eorum
superbiam
deiicere
ac
comprimere
vult
quum
adversus
Deum
sese
efferre
audent.
Scimus
enim
nos
non
posse
nisi
in
Deo
consistere,
in
quo
solo
vivimus
(ut
ait
ille
[Act.
17,
28])
movemur
et
sumus.
Homine
nihil
vanius,
ac
si
cum
vanitate
(ut
inquit
David
[Psalm.
62,
10])
appendatur,
ea
etiam
vanior
futurus
est.
Eodem
modo
Isaias
gentes
non
tantum
nihil,
sed
minus
quam
nihil
esse
praedicat,
quo
magis
earum
imbecillitatem
et
vanitatem
demonstret.
18.
(Cui
igitur
similem
fecistis
Deum?)
Iudaeis
ab
alia
quoque
tentatione
non
leve
periculum
erat:
quia
credibile
erat
Assyrios
et
Chaldaeos
non
absque
eorum
ope
tot
victoriis
potitos
esse.
Hinc
colligere
promptum
erat,
quid
nobis
prodest
peculiari
Dei
cultu
differre
ab
omnibus
populis,
quum
propitio
et
favente
coelo
militent
hostes
nostri,
nihil
auxilii
nobis
a
Deo
quem
colimus
affulgeat?
Nec
vero
dubium
est
quin
exsulibus
insultaverint
increduli,
sicuti
patet
ex
aliis
locis.
Ne
ergo
ob
cladem
acceptam
concideret
inter
Iudaeos
vera
religio,
exsurgit
Deus,
sibique
gravem
iniuriam
fieri
proclamat,
si
rebus
adversis
fracti
fideles
ad
idola
et
gentium
superstitiones
declinent.
Ita
eos
confirmat
in
promissionum
fide,
ne
poenarum
quas
sustinent
insultu
labascant.
Nec
vero
alloquitur,
ut
prius
monuimus,
homines
tantum
suae
aetatis,
sed
posteros:
quibus
durius
futurum
erat
certamen
cum
gentium
ludibriis,
quarum
futuri
erant
captivi,
deinde
etiam
cum
malis
exemplis
et
consuetudine.
Nam
quum
profanis
gentibus
permixti
quotidie
cernerent
multas
pietatis
corruptelas,
difficilius
fuit
constanter
perstare.
Ergo
ne
quid
stultae
opinionis
conciperent,
quod
falsorum
deorum
cultoribus
prospere
cederent
omnia,
huic
vitio
propheta
occurrit,
et
admonet
Deum
quem
ipsi
et
patres
eorum
coluerunt,
non
esse
cum
diis
gentium
comparandum.
Hi
enim
ab
hominibus
creati,
auro
aut
argento,
ligno
aut
lapide
constabant,
Deus
autem
2
|