5:169
PRAEFATIO
IOANNIS
CALVINI
AD
AMICUM
QUENDAM.
Quum
mecum
pridem
nonnulli
pii
viri
agerent,
et
subinde
etiam
instarent
ut
publice
aliquid
ederem,
ad
eorum
intemperiem
compescendam,
qui
de
animarum
vel
dormitione,
vel
interitu,
imperite
simul
ac
tumultuose
hodie
disputant:
nullis
tamen
hactenus
nec
precibus,
nec
flagitationibus
cesseram.
Adeo
mihi
ab
omni
contentionis
genere
abhorrebat
animus.
Et
erat
tum
sane
quod
excusarem:
partim,
quia
sperabam
fore
ut
ineptum
istud
dogma
statim,
nullo
subscriptore,
evanesceret:
aut
certe
inter
pauculos
nugatores
delitesceret:
partim,
quod
mihi
minime
expeditum
erat
cum
iis
manum
conserere,
qui
starent
ab
adversis
partibus:
quorum
nec
castra,
nec
tela,
nec
subterfugia
noveram.
Nondum
enim
quidquam
ad
me
perlatum
erat,
praeter
murmura
et
raucos
strepitus:
ut
congredi
cum
iis
qui
in
arenam
nondum
prodierant,
nihil
prorsus
aliud
videretur,
quam
aerem
clausis
oculis
verberare.
At
de
successu
longe
aliter
accidit
quam
speraveram.
Siquidem
blaterones
illi
tanta
strenuitate
in
partes
suas
incubuerunt,
ut
aliquot
iam
hominum
millia
in
eandem
secum
insaniam
traxerint.
Et
ipsum
etiam
malum
(ut
video)
incruduit.
Quidam
enim
principio
confuse
garriebant,
mortuorum
animas
dormire:
neque
definiebant
quid
per
somnum
vellent
intelligi.
Emerserunt
postea
ψυχοκτόνοι
isti,
qui
prorsus
eas
iugulant,
sed
sine
vulnere.
Illorum
quidem
errorem
non
ferendum,
horum
vero
insaniam
graviter
coercendam
existimo.
Utrosque
nec
ratione
nec
iudicio
niti.
Verum
id
aliis
persuadere
non
ita
facile
est:
nisi
vanitatem
palam,
et
(quod
dicitur)
in
os
refellam:
quae
non
nisi
in
eorum
scriptis
deprehenditur.
Dicuntur
autem
suas
nugas
nescio
quibus
schedulis
ventilare,
quas
mihi
necdum
videre
contigit.
Tantum
ab
amico
notulas
quasdam
accepi:
quibus
perscripserat
quae
vel
ex
ore
loquentium
excipere
illi
cursim
licuerat,
vel
undecunque
colligere.
Altera
igitur
excusatio
quanquam
ex
dimidia
parte
sublata
est,
ob
notulas:
ex
altera
tamen
mihi
nunc
quoque
superest.
Verum
quum
illis
susurris
et
qua
maxime
pollent
garrulitate
clanculum
se
insinuantes
non
pauciores
suo
errore
illaqueent,
quam
si
excusis
libris
publice
cursitarent:
causam
mihi
habere
non
videor
quin
veritatis
proditor
dicar,
si
in
tanta
necessitate
taceam
ac
dissimulem.
Certe
quando
permagnum
operae
meae
usum
imperitioribus
et
minus
exercitatis
fore
confido,
nonnullum
etiam
et
mediocriter
eruditis,
qui
hoc
argumentum
levius
attigerint:
non
dubitabo
apud
bonos
omnes
deponere
fidei
meae
rationem:
non
illam
quidem
fortassis
satis
instructam
omnibus
et
machinis
quibus
impetum
in
hostem
faciat,
et
praesidiis,
quibus
arceat:
sed
non
penitus
exarmatam.
Quod
si
per
eorum
importunitatem
licuisset,
qui
haec
somnia
in
vulgus
spargunt,
libens
abstinuissem
me
ab
hoc
genere
certaminis:
quod
non
tantum
fructus
refert,
quantum
insumit
operae:
quum
praesertim
hac
in
parte
valere
existimarem
apostoli
exhortationem,
si
quando
usui
foret,
ut
ad
sobrietatem
sapiamus.
Et
quanquam
isti
quam
optamus
sobrietatem
nobis
non
permittunt,
modice
tamen,
aut
etiam
intra
modum
disseram.
Atque
utinam
inventa
esset
alia
ratio,
quae
malum
hoc
plus
nimio
pullulascens
mature
recideret:
ne,
velut
cancer,
magis
ac
magis
in
dies
serpat.
Neque
tamen
nunc
primum
nascitur.
Siquidem
legimus
Arabicos
fuisse
quosdam
huius
dogmatis
autores
qui
iactarent
animam
cum
cor-
|