5:160
quae
immodica
quaedam
habitudo
[pag.
155]
est,
facile
sanitatem
utpote
modicam
demutat.
Fit
autem
mutatio
naturali
corporum
inter
se
consensu.
Ad
omnium
oscitationem
ipsum
os
diducere]
Oscitatio
ab
ore
ciendo,
id
est
commovendo
dicta,
ut
docet
Donatus
in
Andriam;
provenit
plerumque
ex
supina
securitate
et
ignavia.
Interdum
tamen
naturae
vitium
magis
quam
hominis:
undo
oscedo
appellatur,
ut
meminit
G-ellius
libro
IV.
capite
ultimo.
Et
hoc
naturale
esse
putat
Alexander,
ut
qui
oscitantem
videant,
et
ipsi
oscitent:
quia
natura
animantium,
maximeque
ratione
carentium,
similitudinum
quendam
consensum,
itemque
affectuum
habet
:
atque
ita
fit
ut
meiente
asello,
caeteri
item
meiant,
quum
sint
urina
repleti.
Vacuus]
Id
est,
omni
affectione
et
passione
animi
vel
misericordia
vel
aegritudine
solutus
ac
liber.
Quum
enim
sine
adiecto
ponitur,
id
significat.
Ovidius
Tristium
IL:
Aut
si,
quod
mallem,
vacuus
fortasse
fuisses.
Et
in
epistola
Sapphus:
Proveniunt
vacuae
carmina
mentis
opus.
Cicero
Verrina
II.:
Animo
coepi
multo
magis
vacuo
ac
soluto
nihil
aliud
nisi
de
iudiciis
agere
et
cogitare.
Poenae
meritae
remissio]
Controversia
in
verbis
est:
de
re
quidem
convenit.
Cur
enim
qui
veniam
largitur,
potius
poenam
meritam
remittere
dicitur,
quam
ignoscere,
et
quadam
facilitate
poenam
temperare?
Deinde
nihil
obstat
quo
minus
clementia
aliquid
remittat
quod
severitas
iure
et
merito
puniret.
Potest
igitur
clementia
meritam
poenam
remittere,
si
id
ex
causa
faciat.
CAPUT
VII.
Ego
ut
breviter
tanquam
in
alieno
iudicio
dicam,
ei
ignoscitur,
qui
puniri
debuit.
Sapiens
autem
nihU
facit
quod
non
debet,
nihil
praetermittit
quod
debet.
Itaque
poenam
quam
exigere
debet,
non
donat
:
sed
illud
quod
ex
venia
consequi
vis,
honestiore
tibi
via
tribuit
Parcit
enim
sapiens,
consulit
et
corrigit
Idem
facit
quod
si
ignosceret,
nec
ignoscit:
quoniam
qui
ignoscit,
fatetur
aliquid
se,
quod
fieri
debuit,
omisisse.
Aliquem
verbis
tantum
admonebit,
poena
non
afficiet,
aetatem
eius
emendabilem
intuens.
Aliquem
invidia
criminis
manifeste
laborantem,
iubebit
incolumem
esse:
quia
deceptus
est:
[pag.
156]
quia
per
vinum
lapsus.
Hostes
dimittet
salvos,
aliquando
etiam
laudatos,
si
honestis
causis,
pro
fide,
pro
foedere,
pro
Ubertate
ir
bellum
accincti
sunt.
Haec
omnia
non
veniae,
sed
clementiae
opera
sunt.
Clementia
liberum
arbitrium
habet:
non
sub
formula,
sed
ex
aequo
et
bono
iudicat:
et
absolvere
Uli
licet,
et
quanti
vult
aestimare
litem.
Nihil
ex
his
facit
tanquam
iusto
minus
fecerit:
sed
|