5:156
men
omnibus
recepta
est
etymologia
quam
verbo
superstitionis
dedit
Cicero.
Nam
Servius
octavo
commentar.
Aeneidos
et
Donatus
in
Andriam,
superstitionem
dictam
putant,
quod
plerumque
cadat
hoc
vitium
in
aniculas,
quae
multis
aetate
sunt
superstites:
Lucretius
quasi
rerum
nobis
superstantium,
hoc
est
coelestium
inanem
religionem,
[pag.
151]
Idem
etiam
Servius
in
XII.
Aeneidos:
quia
superstet
capiti
omnis
religio.
Quemadmodum
de
ipso
nomine
religionis
non
consentiunt
cum
Cicerone
Lactantius
et
Macrobius:
quorum
alter
a
relegendo,
1)
alter
a
relinquendo
derivat.
Vide
etiam
quaedam
apud
Augustinum
libro
VI.
de
Civitate.
Scio
male
audire]
Priusquam
reddat
rationem
cur
misericordiam
improbent
Stoici,
per
modum
προλήψεως
refellit
eorum
opinionem,
qui
id
vitio
vertunt
Stoicis,
quod
sunt
sine
affectu,
et
malorum
alienorum
sympathia.
Et
sane
ut
male
loquantur,
qui
ita
praecise
accipiunt
Stoicorum
dogma,
quasi
nulli
ignoscant:
ita
ipsi
invexerunt
commentum
argutum
magis
quam
verum.
Cicero
multum
effuse
in
eos
ludit
in
oratione
pro
Muraena.
Fuit
quidam,
inquit,
summo
ingenio
vir
Zeno,
cuius
inventorum
aemuli
Stoici
nuncupantur.
Huius
sententiae
sunt,
et
praecepta
huiusmodi:
sapientem
gratia
nunquam
moveri,
nunquam
cuiusquam
delicto
ignoscere:
neminem
misericordem
esse,
nisi
stultum
et
levem:
viri
non
esse
neque
exorari,
neque
placari;
solos
sapientes
esse,
si
distortissimi
sunt,
ete.
et
multa
in
hanc
sententiam.
Et
Horatius
Sermonum
I.
:
Bene
audire,
et
male
audire
dicimus
ex
imitatione
Graecorum,
pro
laudari,
et
vituperari.
Cicero
libro
VI.
ad
Atticum:
Qui
me
idcirco
putent
bene
audire
velle,
ut
ille
male
audiat,
et
recte
facere
non
meae
laudis,
sed
illius
contumeliae
causa.
Et
libro
X.:
Qui
nos
recte
facere,
et
bene
audire
vult.
Terentius
in
prologo
Phormionis:
Bene
dictis
si
certasset,
audisset
bene.
Et
in
Phormione:
Si
herum
insimulabis
avaritiae,2)
male
audies.
Quintilianus
in
Corpore
proiecto:
Ubi
virtus?
ubi?
peristi
miser,
et
male
audis.
Misericordia
est
aegritudo
animi]
Hic
totius
rei
cardo
vertitur.
Misericordiam
Stoici
reiiciunt,
quia
est
animi
aegritudo.
Passiones
vero,
quia
animi
statum
et
tranquillitatem
obturbant,
semper
vitiosae
sunt.
Igitur
vitium
est
misericordia.
Salustius
in
oratione
Caesaris:
Omnes
homines
qui
de
rebus
dubiis
consultant,
ab
odio,
amicitia,
ira
atque
misericordia
vacuos
esse
decet.
Haud
facile
animus
verum
providet,
ubi
illa
officiunt.
Quintilianus
libro
VI.:
Nam
quum
irasci,
favere,
odisse,
mise-
1)
Fallitur
h.
I.
vir
summus,
et
sibi
ipse
contradicit
Lactantium
enim
religionem
a
religando
derivasse
notissimum
est.
2)
Hodie
legitur:
malitiae.
|