5:152
speciosa
nomina
praetexuntur:
nec
quisquam
alienum
servitium
[pag.
146]
et
dominationem
concupivit,
ut
non
eadem
ista
vocabula
usurparet.
Curtius
libro
VII.
:
Titulus
facinoris
speciosus
praeferebatur,
vindicta
Darii.
Quintilianus:
Et
dum
ostentare
discipulos
circa
speciosiora
malunt,
compendio
morantur.
Clementia
est
temperantia
animi]
Prima
finitio,
quae
non
cohaeret:
quia
non
desinit
protinus
clemens
esse,
qui
non
habet
praesentem
ulciscendi
potestatem:
quem
sufficit
ita
animatum
esse,
ut
ne
accepturus
sit
quidem
vindictae
occasionem,
etiam
si
se
maxime
offerat.
Neque
secunda
multo
melior:
quum
et
par
erga
parem
clementer
se
gerere
possit,
et
inferior
erga
superiorem:
quum
non
de
effectu,
sed
de
animi
affectu
quaeratur.
Plura
proponere]
Non
verbis,
sed
ut
differentia
latius
pateat,
et
ad
nomen
clementiae
limitetur.
Formula
excidat]
Id
est,
lege
illa
formali,
quam
dialectici
in
definitione
exigunt,
ut
ad
omnia
pertineat
in
quae
cadere
potest
definitum,
nec
ad
alia
transferri
possit.
Inclinatio
animi
ad
lenitatem]
Haec
sola
definitio
omnibus
numeris
constat.
Huic
imperiti
contrariam
severitatem
putant]
Nam
quum
omnis
virtus
sit
quaedam
mediocritas
inter
extrema,
quorum
alterum
in
defectum
tendit,
alterum
in
excessum,
defectus
quasi
ex
diametro
opponitur
virtuti
ad
quam
refertur,
excessus
virtutem
magis
imitatur.
Hic
ergo
quaeritur
de
extremo
in
defectum
:
quod
putant
quidam
esse
severitatem.
Quos
falli
opinione
ostendit
Seneca
:
quia
severitas
est
virtus,
et
pugnare
inter
se
virtutes
non
possunt.
Possunt
enim
esse
diversae
virtutes,
non
contrariae:
ut
clementia
et
severitas
variam
quidem
habent
rationem,
sed
tamen
simul
stare
possunt:
unde
et
eadem
habent
extrema,
variis
rationibus.
Crudelitas
enim
clementiae
est
defectus,
et
excessus
severitatis:
mi-N
sericordia
vero
defectus
severitatis,
excessus
clementiae.
CAPUT
IV.
Quid
ergo
opponitur
clementiae?
Crudelitas,
quae
nihil
aliud
est,
quam
atrocitas
animi
in
exigendis
poenis.
Sed
quidam
non
exigunt
poenas,
crudeles
tamen
sunt:
tanquam
qui
ignotos
homines
et
obvios,
non
in
compendium,
sed
occidendi
causa
occidunt:
nec
interficere
contenti,
saeviunt:
ut
Busiris
ille,
et
Procrustes^
et
Piratae,
[pag.
147]
qui
captos
verberant,
et
in
ignem
vivos
imponunt
Haec
crudelitas
quidem:
sed
quia
nec
ultionem
sequitur,
{non
enim
laesa
est:
nec
peccato
alicui
irascitur,
nullum
enim
antecessit
crimen)
extra
definitionem
nostram
cadit,
quae
finitio
continebat,
in
exigendis
poenis
intemperantiam
animi.
Possumus
dicere
non
esse
hanc
crudelitatem,
sed
feritatem,
|