9:151
151
ULTIMA
ADMONITIO
152
tueri.
Et
certe,
quum
vere
olim
dictum
sit,
audacem
esse
inscitiam,
in
hoc
praepostero
zeli
genere
ad
audaciam
accedit
haec
crudelitas.
Veris
itaque
Dei
cultoribus
cavendum
esse
praecipio,
ne
vel
causae
incognitae
patrocinium
temere
arripiant,
vel
ad
severitatem
intemperanter
[pag.
30]
ferantur.
Quia
in
causis
terrenis
merito
damnatur
iudicis
socordia,
qui
ex
aliorum
opinione,
ignarus
ipse
totius
rei,
sententiam
fert,
quanto
minus
ferendi
sunt,
qui
in
causa
pietatis
inquisitionem
supino
fastidio
negligunt?
Nec
vero
quidquam
verbis
docui,
quod
non
re
ipsa
confirmaverim.
Nam
Servetum,
nefandis
sacrilegiis
labefactantem
quidquid
est
pietatis
in
mundo,
ad
disceptationem
tamen
vocavi:
nec
solum
ad
reddendam
doctrinae
meae
rationem
paratus
veni,
sed
impurissimi
hominis
convicia
vorare
malui,
quam
malo
exemplo
causam
dare:
ne
quis
postea
obiiceret,
fuisse
indicta
causa
oppressum.
Westphalo
satis
est
magistratus
gladium
pro
disputatione
opponere.
Nempe
hominem,
cui
spes
victoriae
non
nisi
in
tenebris
est
sifa,
ita
impotenter
suppressa
doctrinae
luce
furere,
mirum
non
est.
Neque
tamen
eum
pudet
Augustini
[pag.
31]
nomen
obtendere,
ac
si
quid
simile
haberet
cum
tam
mansueto
spiritu.
Hoc
vero
mirum
est,
quum
in
hoc
libello
se
fere
ex
ore
Augustini
loqui
profiteatur,
tam
secure
in
ipso
statim
exordio
a
sancti
viri
verbis
et
sensu
discrepare.
Verba
Augustini
sunt,
ad
Vincentium
Epistola
quadragesima
octava:
Si
terreantur
et
non
doceantur,
improba
videbitur
dominatio.
Et
tamen
de
convictis
haereticis
agit,
qui
superba
tantum
morositate
impulsi
discessionem
ab
ecclesia
fecerant.
Itaque
quo
utilis
sit
terror,
adiungi
vult
salutarem
doctrinam:
sicut
etiam
alibi
dicit,
ad
Festum
Epistola
centesima
sexagesima
septima:
Non
solis
terroribus
expugnari
debere
in
haereticis
pervicaciam,
sed
mentem
quoque
et
intelligentiam
verbi
Dei
autoritate
instrui.
Et
sane
sicut
ecclesia
Dei,
fidei
suae
confessionem
[pag.
32]
ex
ore
Dei
petit,
ita
ad
eandem
regulam
ne
praepostere
feratur,
zelum
suum
temperat.
Westphalus
tamen
ne
nihil
dicere
videatur,
omnes
legitimo
iudicio
aditus
praecludens,
nos
esse
convictos
pronunciat.
Longe
aliter
Augustinus,
qui
semper
ad
errores
refutandos
accinctus
fuit,
antequam
ad
magistratus
subsidium
confugeret.
Quisquis
contra
rectam
fidem
insurgeret,
non
ante
ad
iudicis
tribunal
vocavit,
quam
praecederet
iusta
coram
populo
disquisitio.
Itaque
nihil
eum
libentius
fecisse,
quam
ut
verbi
gladio
armatus
semper
in
certamen
prodiret,
disputationum
acta
testantur.
Nec
conflictationum
taedio
unquam
fractus
est,
quin
subinde
pestilentissimos
quosque
haereticos,
teste
et
iudice
ecclesia,
coarguere
paratus
foret.
Quid
autem
Westphalus?
Ut
omnem
a
se
molestiam
uno
verbo
excutiat,
quoscunque
ipse
cum
collegis
atro
carbone
notaverit,
protinus
in
exsilium
|