36:15  15  PROLEGOMENA.  conantur.  Porro  inter  alios  prophetas  merito  praecipuum  hic  locum  tenet,  quum  apertissima  de  Christo  testimonia  afferat,  statumque  et  conditionem  regni  ipsius,  hoc  est  ecclesiae,  ob  oculos  proponat:  sicuti  lectio  ipsa,abunde  docet,  ut  multis  hic  mihi  praefandum  non  sit.  Qui  hunc  rite  intellexerit,  magnum  ad  reliquos  aditum  habiturus  est.  Quam  vero  accommoda  sit  temporibus  nostris  eius  doctrina,  melius  ex  commentariis  ipsis  intelliges:  quibus  si  diligenter  attendas,  non  vereor  ne  inanis  meus  hic  labor  tibi  videatur.  Si  tamen  haec  cum  iis  concionibus,  quas  in  hunc  prophetam  autor  ipse  habuit,  conferres,  merito  exclamare  posses,  ut  Aeschines  de  Demosthene  aiebat,  Quid  si  dicentem  ipsum  audiissetis?  Ita  aptabat  sententias,  ita  permovebat  animos,  ita  perspicuis  exemplis  omnia  monstrabat,  atque  populariter  tractabat,  ut  quasi  in  rem  praesentem  duceret.  Sic  autem  saepenumero  tractandi  loci  alicuius  occasio  sponte  offerebatur,  ut  ne  ex  industria  quidem  pro  temporis  statu,  pro  loci  et  personarum  conditione,  aptiorem  deligere  ex  tota  scriptura  potuisset:  ita  ut  mirarentur  omnes,  ac  plane  intelligerent  rem  ipsam  non  prudentia  hominis,  sed  divina  virtute  regi.  Et  fructus  qui  deinde  sequutus  est  id  etiam  plenius  comprobavit.  Si  aliquando  eae  conciones  prodeant  in  lucem  (quod  equidem  maxime  optarim),  melius  omnia  perspicies:  tametsi  id  nemini  adeo  perspicuum  esse  possit  ut  iis  qui  oculis  suis  inspexerunt.  Interea  summam  hic  omnium  et  concionum  et  lectionum  habes:  qua  si  ut  debes  fruaris,  magnum  me  fructum  percepisse  arbitrabor.  Hoc  enim  studium  meum,  hic  finis  mihi  propositus  fuit,  non  ut  qualemcunque  gratiam  inirem  ab  hominibus,  sed  ut  piorum  utilitati  consulerem.  Quod  testimonium  quum  mihi  reddat  oonscientia,  cur  hominum  iudicia  reformidem  ego  sane  non  video.  Mihi,  sat  scio,  non  iniqui  erunt  iudices,  qui  diligenter  omnia  expendent:  ac  si  quid  a  me  erratum  aut  praetermissum  est,  facile  cum  fructu  quem  perceperint  compensabunt.  Vale.  Genevae,  6  Cal.  Ianuarii  M.  D.  LI.  Haec  praefatio  Gallasii  legitur  latine  in  editionibus  supra  laudatis  annorum  1551.  1559.  gallice  1552.  1572.  Altera,  quae  sequitur,  latine  1570.  1583.  1617.  N.  GALLASIUS  IOANNI  CRISPINO  VETEEI  AMICO  ET  HOSPITI.  S.  Quoties  recordor,  mi  Crispine,  insignis  illius  et  pii  Ecclesiae  pastoris  Ioannis  Calvini,  id  quod  me  saepius  facere  necesse  est,  toties  moerore  gravi  ac  simul  laetitia  afficior.  Nam  quum  in  animum  revoco  candorem  et  integritatem  hominis,  benignumque  eius  erga  me  affectum,  suavemque  et  familiarem  consuetudinem  qua  cum  eo  per  annos  sedecim  usns  sum,  fieri  non  potest  quin  me  tali  amico  aut  potius  parente  privatum  esse  admodum  aegre  feram.  Nec  vero  meam  ipse  vicem  solum  doleo,  sed  universae  potius  Ecclesiae,  quae  tanto  viro  orbata  haud  leve  ex  illius  obitu  damnum  accepit.  Quos  enim  labores,  quas  vigilias  et  curas  subibat,  quam  acute  et  solerter  praevidebat  pericula,  quanta  diligentia  iis  occurrebat,  quanta  fidelitate  et  prudentia  consulebat  omnibus,  quanta  facilitate  et  comitate  excipiebat  eos  qui  ipsum  adibant,  quam  prompte  et  aperte  respondebat  iis  a  quibus  etiam  de  rebus  maximis  rogabatur,  quam  docte,  et  privatim,  et  publice  difficultates  ac  nodos  si  qui  proponerentur,  solvebat,  qua  lenitate  consolabatur  afflictos:  moerentesque  et  fractos  erigebat:  qua  constantia  obsistebat  adversariis,  et  qua  vehementia  elatos  ac  praefractos  solebat  retundere:  quo  animi  robore  ferebat  res  adversas,  qua  moderatione  utebatur  in  prosperis,  denique  quam  dextre  et  alacriter  omnia  veri  et  fidelis  Dei  servi  munia  obibat,  ego  certe  nullis  verbis  exprimere  possim.  Ac  ne  quis  me  amoris  vehementia  ad  haec  dicenda  impelli  putet,  res  ipsas  consideret,  quae  sane  et  sermonem  et  cogitationem  exsuperant.  Nam  praeter  scripta  et  monumenta  quibus  illustre  de  virtutibus  illius  testimonium  datur,  permulta  alia  et  fecit  et  dixit  quae  non  ita  possunt  omnibus  innotescere,  ut  iis  qui  una  cum  ipso  quum  illa  ederet  adfuerunt.  Ad  illa  quum  refero  animum,  sublevor  moerore,  et  fructu  tantarum  rerum,  quem  mecum  tot  pii  homines  percipiunt,  me  ipsum  consolor.  Haec  mea  laetitia  est,  eaque  tam  firma  et  solida,  ut  omnem  tristitiam  ac  luctum,  quantumvis  magnum,