36:13
13
PROLEGOMENA.
ore
exceperam.
Nam
ante
quatuor
annos
in
publicis
concionibus
maximo
cum
fructu
hunc
prophetam
exposuerat,
priusquam
nobis
eum
in
schola
enarraret.
Tunc
ego
non
solum
pias
exhortationes
animadvertens,
quae
ad
corrigenda
populi
vitia,
ad
statum
huius
temporis,
ad
restituendam
doctrinae
et
ecclesiae
puritatem
pertinebant,
sed
puras
interpretationes
quibus
potissimum
insistebat,
ex
iis
solidam
doctrinam
deducens,
ut
eam
in
usum
populi
accommodaret:
has
e
concione
domum
reversus,
quantum
memoria
assequi
poteram,
et
quantum
otii
mei
ratio
ferebat,
latinis
literis
scribebam:
quae
mihi
deinde
in
colligendis
hisce
commentariis
magno
usui
fuerunt.
Non
quod
omnia
huc
transferrem,
aut
eodem
ordine
et
modo
quo
prius
a
me
scripta
erant:
sed
quum
iam
animo
comprehensas
haberem
sententias,
atque
huic
stylo
et
interpretandi
rationi
exercitatione
aliqua
assuefactus
essem:
minus
mihi
negotii
fuit,
quam
si
novus
omnino
et
imparatus
ad
hoc
scribendi
genus
venissem.
Quod
attinet
ad
iudicia
hominum,
qui
varie
de
hoc
meo
labore
censuri
erant,
iam
animo
praevidebant
fore
multos
quibus
opera
mea
minus
grata
foret,
quod
haec
ab
ipso
autore
scripta,
quam
a
me
excepta
et
collecta
habere
maluissent.
Quibus
equidem
ipse
assentior:
politius
enim
ac
perfectius
omnia
praestitisset.
Sed
quum
alia
nobis
opera
pararet,
quorum
fructus
sic
re
ipsa
constat,
ut
eum
a
me
verbis
praedicari
necesse
non
sit:
quumque
multis
negotiis
distractus
vix
interdum
enarrandi
otium
haberet,
nedum
profecto
manum
huic
operi
adhibuisset.
Quamobrem
ego
qui
iam
pridem
huius
prophetae
fueram
studiosus,
et
qui
planiores
multorum
locorum
expositiones
desiderabam,
quum
nunc
iis
fruerer,
operae
pretium
me
facturum
putavi,
si
mihi
consulens
aliorum
quoque
rationem
haberem,
quorum
non
minus
forsitan
desiderium
erat.
Quod
si
non
esset:
tamen
huius
Commentarii
lectione
eorum
mentes
excitari,
iisque
maius
intelligentiae
lumen
afferri
posset.
Ut
ergo
mecum
huius
prophetiae
explicatione
fruereris,
pie
lector,
quam
primum
hunc
laborem
suscipiendum
duxi,
ne
si
diutius
hos
commentarios
exspectaremus,
eos
miseris
hisce
temporibus
aut
iniuria
aut
calamitas
aliqua
nobis
eriperet.
Quas
enim
insidias
emergenti
ecclesiae
et
piis
doctoribus
Sathan
eiusque
ministri
struant,
quotidie
cernimus.
Perfidiam
multorum
experimur,
a
quibus
meliora
sperassemus.
Deprehenditur
in
aliis
inconstantia
et
levitas:
alios
excaecat
splendor
huius
saeculi:
pauci
admodum
vero
pietatis
affectu
tyrannicis
Antichristi
legibus
pro
statu
regni
Christi
sese
opponunt.
Quos
igitur
nobis
reliquos
facit
immensa
Dei
misericordia,
eos
toto
animo,
vel
potius
dona
quae
in
ipsos
contulit,
amplectamur:
ut
in
posterum
ecclesiae
Dei,
quantum
in
nobis
erit,
consulamus.
Quamdiu
nobis
eorum
doctrina
frui
licet,
eam
avide,
velut
arma
repellendis
hostibus
nostris
idonea,
arripiamus.
Verendum
enim
est,
ne
Dominus
improbitatem
hominum
iis
poenis
quibus
digni
sunt
ulciscatur:
nosque
insignibus
iis
donis
spoliet
quibus
hactenus
abunde
ecclesiam
suam
ornavit.
Vigent
in
multis
praeclara
linguarum,
interpretationum,
aliaque
dona,
quorum
profecto
vehementer
studiosi
esse
debemus:
sed
praestantissimum
hoc
prophetiae
donum,
cui
nos
potissimum
incumbere
deceret,
passim
negligitur.
Hinc
accidit
ut
vanae
ostentationi
potius
quam
ecclesiae
saluti
plerique
studeant:
et
se
populo
venditare,
quam
ecclesiam
Christi
aedificare
malint.
Quod
periculum
Paulus
iam
suo
tempore
imminere
sentiens,
ait:
ZTQXOOTS
Se
Ta
TCVSujAaxixa,
jiaXXov
Se
tva
TCpocpYjTSUYjxe.
Hoc
enim
praecipuum
est
in
ecclesia,
ac
prae
caeteris
optandum,
ut
reconditi
scripturae
sensus,
et
divina
mysteria
nobis
cum
fructu
explicentur.
Hoc
si
concidat,
caetera
deinde
paulatim
collabi
necesse
est:
quemadmodum
superioribus
saeculis
magno
ecclesiae
incommodo
experti
sumus.
Itaque
necessarium
prae
aliis
hoc
donum
colendum
est,
ne
depravatis
scripturae
locis
abutamur,
aut
etiam
ipsi
in
alienum
sensum
torqueamus.
Ac
potissimum
doctrinae
propheticae
incumbendum:
in
qua
qui
pie
exercentur,
facilem
sibi
ad
maiora
viam
sternunt,
firmumque
et
solidum
salutis
fundamentum
tenent.
Haec
autem
exercitatio
nobis,
si
unquam
alias,
vel
maxime
his
temporibus
necessaria
est,
quibus
non
solum
cum
papistis
aut
Iudaeis
bellum
gerendum,
sed
cum
horrificis
quibusdam
monstris,
quae
sub
hominum
specie
tecta
omnem
humanitatis
et
religionis
vim
evertere
|