5:122
melioremque
pugna
quaerunt.
Praeterea
insignis
regi
forma
est,
dissimilisque
caeteris,
tum
magnitudine,
tum
nitore.
Hoc
tamen
maxime
distinguitur.
Iracundissimae,
ac
pro
corporis
captu
pugnacissimae
[pag.
114]
sunt
apes,
et
aculeos
in
vulnere
relinquunt.
Eex
ipse
sine
aculeo
est.
Noluit
illum
natura
nec
saevum
esse,
nec
ultionem
magno
constaturam
petere,
telumque
detraxit,
et
iram
eius
inermem
reliquit.
Exemplar
ii
oc
magnis
regibus
ingens.
Est
enim
illi
mos
exserere
se
in
parvis,
et
ingentium
rerum
documenta
minima
agere.
Pudeat
ab
exiguis
animalibus
non
trahere
mores,
quum
tanto
hominum
moderatior
esse
animus
debeat,
quanto
vehementius
nocet.
Utinam
quidem
eadem
homini
lex
esset,
et
ira
cum
telo
suo
frangeretur,
nec
saepius
liceret
nocere
quam
semel,
nec
alienis
viribus
exercere
odia.
Facile
enim
lassaretur
furor,
si
per
se
sibi
satisfaceret,
et
si
mortis
periculo
vim
suam
effunderet.
Sed
ne
nunc
quidem
Uli
cursus
tutus
est.
Tantum
enim
necesse
est
timeat,
quantum
timeri
vult,
et
manus
omnium
observet,
et
eo
quoque
tempore
quo
non
captatur,
peti
se
iudicet,
nullumque
momentum
immune
habeat.
Hanc
aliquis
aegram
vitam
sustinet,
quum
liceat
innoxium
aliis,
ob
hoc
securum,
salutarem
potentiam
eius
laetis
omnibus
tractare.
Errat
enim
si
quis
existimat
tutum
esse
ibi
regem,
ubi
nihil
a
rege
tutum
est.
Sed
securitas
securitate
mutua
paciscenda
est.
Non
opus
est
instruere
in
altum
editas
arces,
nec
in
ascensum
arduos
colles
emunire,
nec
latera
montium
abscindere,
multiplicibus
se
muris
turribusque
sepire.
Salvum
regem
in
aperto
clementia
praestabit.
Unum
est
inexpugnabile
munimentum,
amor
civium.
Quid
pulchrius
est,
quam
vivere
optantibus
cunctis,
et
vota
non
sub
custode
nuncupantibus?
Si
paulum
valitudo
titubavit,
non
spem
hominum
excitari,
sed
metum?
Nihil
esse
cuiquam
tam
pretiosum,
quod
non
pro
salute
praesidis
sui
commutatum
velit?
Omne
illi
quod
contingit,
sibi
quoque
evenire
deputet.
In
hoc
assiduis
bonitatis
argumentis
probavit
non
rempublicam
suam
esse,
sed
se
reipublicae.
Quis
huic
audeat
struere
aliquod
periculum?
Quis
ab
hoc
non,
si
possit,
fortunam
quoque
avertere
velit?
sub
quo
iustitia,
pax,
pudicitia,
securitas,
[pag.
115]
dignitas,
florent:
sub
quo
opulenta
civitas
copia
bonorum
omnium
abundat.
Nec
alio
animo
rectorem
suum
intuentur,
quam
si
dii
immortales
potestatem
visendi
sui
faciant:
intueamur
venerantes
colentesque.
Quid
autem?
non
proximum
illis
locum
tenet
is,
qui
se
ex
deorum
natura
gerit
beneficus,
ac
largus,
et
in
melius
potens
?
Hoc
affectare,
hoc
imitari
decet,
maximum
ita
haberi,
ut
optimus
simul
habeatur.
Postquam
enumeravit
per
species
eos
qui
aliis
praesunt,
ostenditque
debere
se
praestare
indulgentes
erga
eos
quijbus
praefecti
sunt,
nunc
generali
sententia
colligit
eorum
omnium
praecipuam
dotem
esse
clementiam,
sive
sit
pater,
qui
filio
imperet,
seu
praeceptor
discipulo,
tribunus
militi,
aut
domi-
|