40:11
11
PROLEGOMENA.
hodie
in
Lugdunensi
ecclesia
velut
in
prima
acie
feliciter
certantem
superstites
conspiciamus.
Initium
autem
postremae
huius
cladis
a
Philippo
Melanchthone
factum
est,
cui
non
diu
supervixit
Petrus
ille
Martyr
quum
e
Possiaceno
illo
conventu
Tigurum
ad
suam
stationem
rediisset.
Mox
illum
sequutus
est
Wolfangus
Musculus,
et
hunc
rursus
Andreas
Hyperius,
veluti
percutientis
Dei
manu
alternatim
a
septentrione
ad
meridiem
sese
convertente.
Si
quidem
Philippus
in
Saxonia,
Hyperius
in
Hessia,
reliqui
duo
apud
Helvetios
sunt
mortui,
quales
eheu,
et
quanti
pretii
homines?
Leniebat
tamen
omnes
istas
calamitates
superstes
Ioannes
Calvinus,
ille
vere
magnus,
et
noXXm
avxa^toc
aXXwv,
quo
salvo
damna
illa
quamvis
maxima,
tamen
multo
sane
fiebant
leviora.
Et
ecce,
illum
quoque
nobis
peccata
nostra
anno
superiore
eripuerunt,
in
quo
quantam
iacturam
fecerit
ecclesia
nemo
possit
aestimare,
nisi
qui
illius
laborum
testes
praesentes
fuerunt.
Quid
enim
vir
ille
non
effecit?
Quis
in
concionibus,
in
praelectionibus,
in
scriptionibus
cum
illo
comparandus?
Quis
illo
in
docendo
brevior,
simul
et
solidior,
in
expediendis
nobis
felicior,
in
reprehendendo
vehementior,
in
consolando
suavior,
in
confutandis
erroribus
certior?
Quod
dico
scio
fore
ut
partim
rideant
nonnulii
Epicurei
(quidni
enim
rideant
servum,
quibus
Dominus
ipse
est
ludibrio?)
partim
etiam
stupidi
illi
et
stolidi
homines
contemnant,
quibus
nihil
sapere
summa
est
sapientia.
Hoc
tamen
scio,
nullum
esse
inter
ipsos
Dei
hostes
callidiores,
qui
non
idem
atque
ego
tacitus
apud
se
existimet.
Habet
et
laudat
apud
Antichristianos
suum
patronum
unaquaeque
factio,
idque
non
sine
aliorum
dedecore.
Absit
a
nobis
ista
non
tantum
stulta,
sed
etiam
profana
ambitio.
Nec
Cepham,
nec
Paulum,
nec
Appollo
iactamus.
Una
nobis
nota
est
lingua
Canaan,
unus
est
Dominus
per
quem
iuramus.
Sed
quum
diversae
sint
eiusdem
corporis
membrorum
functiones,
manibus
et
pedibus
praeferimus
oculos:
et
quum
plures
sint
tanti
corporis
oculi,
alios
aliis
perspicaciores
esse
sentimus:
Deum
autem
in
singulis
huius
corporis
partibus
laudamus
et
adoramus.
Sit
igitur
haec
laus
in
solidum
Domini
et
Dei
nostri,
cui
sane
propria
quadam
ratione
deberi
Calvinum
qui
non
sentit,
nihil
sentit.
Sed
quorsum
haec?
Nempe
haec
est
horum
coelestium
bonorum
suavitas,
ut
vel
sola
sui
recordatione
vehementissime
tum
prosint,
tum
etiam
oblectent.
Hinc
ilia
exemplorum
in
utramque
partem
virtus:
nec
alius
est
historiae
praesertim
sacrae
finis
ac
scopus,
quam
ut
dum
illam
legimus
non
aliter
afficiamur,
quam
si
res
ipsas
praesentes
intueremur.
Itaque
in
isto
dolore,
quo
ex
tanti
viri
obitu
affici
necesse
est
tum
omnes
vere
pios
ac
bonos,
tum
vero
maxime
quotcunque
quotidianos
fructus
paene
incredibiles
ex
eius
praesentia,
singulari
doctrina,
et
vere
admirabili
prudentia
percipiebant,
duae
res
potissimum
nos
solari
debent:
una,
quod
recentibus
et
quidem
pulcherrimis
ipsius
tum
dictorum
tum
factorum
exemplis
non
mediocriter
adiuvemur,
donec
et
ipsi
confecto
nostrae
navigationis
cursu
in
eundem
portum
provehamur:
altera
quod
nemo
unus
nostra
memoria
exstitit,
cui
datum
sit
tam
multa
tamque
exacta
relinquere
doctrinae
suae
monumenta.
Quod
si
ad
unum
adhuc
et
alterum
annum
nobis
tantae
lucis
fructum
Dominus
concessisset,
ego
quidem
non
video,
quid
ad
utriusque
foederis
libros
perfecte
intelligendos
potuerit
requiri.
Supersunt
autem
libri,
quos
historicos
vocant,
excepto
Iosua,
itemque
Iobus,
et
duo
Solomonis
libelli,
quos
suis
commentariis
non
illustravit:
quanquam
hanc
iacturam
aliqua
ex
parte
supplebunt
gallicae
ipsius
in
Iobum,
in
Samuelem,
et
primum
librum
Regum
conciones,
ita
ut
sunt
ex
ipsius
ore
exceptae.
Nam
hoc
quoque
maximus
ille
vir
erat
a
Domino
consequutus,
ut
non
multo
aliter
loqueretur
quam
scriberet.
Ex
prophetis,
Isaiam
iustis
commentariis
illustravit:
in
reliquos
exstant
eius
praelectiones
summa
diligentia
ac
fide
a
duobus
et
pietate
et
doctrina
eximia
praeditis
Ioanne
Budaeo,
magni
illius
Budaei
filio,
et
Carolo
Ionvillaeo
exceptae.
Sed
quominus
Ezechielem
absolveret
praepropera
mors
obstitit,
eo
maiore
ecclesiae
damno,
quod
hunc,
in
extremo
praesertim,
omnium
prophetarum
obscurissimum
esse
constat:
et
haud
scio
quando
tandem
sit
exoriturus
qui
hanc
tabellam
a
tanto
Apelle
inchoatam
absolvat.
Cur
autem
imperfectum
hoc
opus
nihilominus
edendum
|