5:103  DE  CLEMENTIA  Fori  un  am  suam  publicaverif]  Hoc  enim  inter  regnum  et  tyrannidem  interest,  quod  illud  ad  publicam  utilitatem  pertinet,  haec  privatis  commodis  continetur.  Pro  eo  quod  Inc  Seneca  publicare  dicit,  Curtius  vulgare.  Verba  sunt  libro  IX.  :  Ad  hoc,  itineris  labor  et  aegritudo  animi  vulgaverat  morbos.  Item  :  Et  contagium  morbi  etiam  in  alios  vulgatum  est.  Sermone  affabilis,  accessuque  facilis]  Vere  regiae  virtutes,  prae  te  ferre  quandam  sermonis  suavitatem,  quae  alliciat  potius  quam  deterreat,  omnibus  se  facilem  et  expositum  exhibere,  etc.  Aequis  desideriis  propensus']  Utrumque  principi  observandum,  ut  quod  aequum  est,  non  aegre  impetrari  a  se  permittat,  et  ne  tantam  suis  licentiam  indulgeat,  ut  possint  in  _  alios  plus  quam  aequum  est  usurpare.  Eadem  de  illo  homines  secreto]  A  malis  principibus  laudes  vi  et  metu  exprimuntur,  senatusconsulta  ho'norifiea,  panegyrici  solennes,  theatricae  acclamationes.  Sed  quod  non  audent  homines  palam  praedicare,  alter  in  alterius  aures  mussant.  Bonum  principem  quem  laudant,  amant.  Laudant  enim  ex  affectu,  nec  secreto  exsecrantur,  ut  tyrannum.  Eadem  fere  est  sententia  in  Panegyrico  Plinii:  Nec  eadem  de  principe  praedicemus,  quae  prius.  Neque  enim  eadem  secreto  loquitur,  quae  prius.  Tollere  filios  cupiunt]  Ad  rempublicam  pertinet  liberis  dare  operam:  quippe,  quae  hominis  tantum  aetatem  duratura  sit,  nisi  novam  prolem  parentes  subinde  sufficiant.  Unde  lex  Metelli,  cuius  meminit  Gellius,  quam  eandem  Augustus  suasit.  Et  iura  liberorum  apud  Romanos.  Et  apud  Platonem  [pag.  95]  libro  sexto  de  Republica  punitur  caelibatus.  Igitur  laus  imperatoris  est,  quod  sub  eius  imperio  cives  tollere  filios  cupiunt.  Id  ipsum  inter  laudes  Traiani  ponit  Plinius.  Foeminas,  inquit,  tunc  foecunditatis  suae  maxima  voluptas  subiit,  quum  cernerent  cui  principi  cives,  cui  imperatori  milites  peperissent.  Quod  hic  tollere  filios  dicit  Seneca,  nos  etiam  vernacula  lingua  elevare  dicimus.  Terentius  in  Heautontimorumeno  :  Meministin'  me  esse  gravidam,  et  mihi  te  maximopere  interminatum,l)  Si  puellam  parerem,  nolle  tolli?  Curtius  libro  nono:  Genitos  liberos  non  parentum  arbitrio  tollunt,  aluntque:  sed  eorum  quibus  spectandi  infantum  habitum  cura  mandata  est.  Plinius  iunior  :  Locupletes  ad  tollendos  liberos  ingentia  praemia,  et  pares  poenae  cohortantur:  pauperibus  educandis  una  ratio  est,  bonus  princeps.  Tolli  et  educari  pro  eodem  posuit.  Nihil  praesidii  eget]  Nam,  ut  ait  Horatius,  1)  Hodie  sic  legitur:  Meministin'  me  gravidam  et  mihi  te  maxumo  opere  dicere.