30:10  nam  faciamus.  Quamobrem  in  hac  historia  tanquam  in  speculo  licet  eorum  contemplari  statum  qui  temere  multa  suscipiunt,  ut  sapere  discamus,  et  in  officio  nos  continere.  Nam  audito  clangore  tubae  populum  israeliticum  ad  Saulem  magno  concursu  coactum  fuisse  conspicimus;  er  quidem  ad  pugnam  paratissimum,  ut  nihil  nisi  cum  hoste  manus  conferre  velle  videretur  :  sed  ubi  immensam  multitudinem  conspexisset  Philistaeorum  hostium  qui  eo  loco  castrametati  fuerant,  cum  triginta  millibus  curruum,  et  sex  millibus  equitum,  ac  reliqua  multitudine  peditum  immensa,  sicut  arena  quae  est  in  litore  maris,  vehementer  territus  et  consternatus  est,  ut  sensim  singuli  dilapsi  domumque  regressi  sint:  ut  hostes  illis  solo  aspectu  territis  et  fugatis  ad  pugnam  venire  minime  fuerit  necesse,  nec  de  persequendis  iis  laborare,  qui  solo  adspectu  hostium  territi  sponte  dilabebantur,  et  fuga  sibi  salutem  quaerebant.  Quae  quum  nobis  ante  oculos  subiiciantur,  discamus  non  egredi  modestiae  terminos,  et  procul  a  conflictu  et  ictibus  collocati,  non  praedicare  fortitudinem,  ne  ubi  ad  manum  erit  ventum,  metu  perculsi  dilabamur.  Sed  mature  singulos  eventus  provideamus,  et  omnia  etiam  tuta  metuamus,  ne  incauti  deprehendantur,  et  tanquam  re  nova  et  insolita,  de  qua  nunquam  cogitaverimus  obruamur.  Caeterum  hinc  etiam  observandum  qualia  sint  hominum  ingenia,  quum  dicuntur  Israelitae  solo  Philistaeorum  adspectu  territi.  Semper  enim  ad  haec  inferiora  et  caduca  convertimus  oculos,  et  si  quid  arridere  nobis  et  favere  primo  visum  fuerit,  statim  efferimur,  et  superbe  atque  insolenter  de  nobis  sentimus:  contra  si  quid  gravius  immineat,  statim  concidimus,  et  instar  aquae  diffidimus.  Denique  prout  varia  rerum  apparet  species,  subinde  mutamur  Proteo  instabiliores,  modo  metu  diffluimus,  modo  rerum  laetarum  adspectu,  efferimur:  si  mundus  arriserit,  si  blanditiis  delinierit,  si  viribus  instructi  ad  resistendum  hostibus  fuerimus,  nullum  modum  servabimus,  et  malitiam  ac  perversitatem  innatam  prodemus  :  denique  audacia  et  arrogantia  tanquam  phrenetici  agitabimur.  Ex  quibus  omnibus  apparet  nos  quaecunque  nobis  proponimus,  idola  facere,  et  res  creatas  quas  Deus  nobis  in  auxilium  dederat  adorare.  Neque  vero  stoicain  avaiu&rjGiav  invenimus.  Nam  et  rebus  secundis  gaudendum  est,  et  laetis  fruendum,  et  in  iis  Dei  favor  contemplandus  :  verum  tamen  sic  ut  ad  Deum  semper  assurgamus,  et  illum  solum  intueamur,  ab  istis  rebus  inferioribus  et  terrestribus  oculos  avertentes.  Nam  unde  fit  ut  saepe  nostra  spe  excidamus,  nisi  quod  honore  debito  Deum  spoliamus.  Inde  accidit,  ut  si  minae  proponantur,  si  pericula  ingruant,  si  duces  non  habeamus,  si  munitiones  necessariae  desint,  si  quid  denique  defuerit,  statim  metu  percellantur,  animum